"دو تا قرمز، يکي زرد به زير، دو تا نارنجي"، اين کلمات لالايي گوش نوازي است که دختر ترکمن صحرا از مادر به يادگار دارد و هر روز تکرار مي کند تا اوج هنر و هويت را براي هميشه تاريخ زنده نگه دارد.
رنگ چهره اش مثل قالي پرنقش و نگار شده، از قامتش مي توان داستان رنج زندگي هنرش را فهميد. دختران ترکمن پس از ازدواج و "آنق گذاري"( کلاه مخصوص زنان متاهل)، روغن، يک کاسه آرد و يک "ايگ"هديه مي گيرند که ايگ يا دوک نخ ريسي نشانه اي است براي پويايي و فعاليت و ريشه در تاريخ و هويت زنان ترکمن دارد.
امروز گلستان و ترکمن با فرش و قالي ترکمن شهرت جهاني دارد و اين شهرت مرهون تلاش زنان و دختران بي نام و نشان و هنرپردازي است که با هر تار و پود تابلويي از عشق و شيدايي را به تصوير مي کشند.
"گول" نقش اصلي فرش ترکمن است که بافته هاي هر قوم به وسيله آن از بافته هاي اقوام ديگر متمايز مي شود و پشم و پنبه از مواد اوليه براي توليد اين هنر ماندگار است.
به رغم ترويج رنگهاي شيميايي هنوز مواد رنگدار گياهي مانند پوست انار، چوب پويا، خاکستر چوب ازدار و زردچوبه، روناس و نيل براي رنگرزي خامه قالي کاربرد دارد.
نقوش فرش ترکمني حفظي باف است
نقوش فرش اصيل ترکمن ذهني يا حفظي باف است و زنان ترکمن در توليد اين دستبافته، آرمانها و انديشه هايشان را با رنگهاي دلخواه بر روي تار قالي گره مي زنند تا تابلويي زيبا و مانا پيش روي مجسم سازند.
شاخ قوچ، نقش عقرب، ماري گول، در ناق گول، قافسه گول، تکه گول، انسي، قزل اياق، توينگ گول، قوش گول، آوغان گول، تاج حروز، پنجارا آراگول، آق نقش از جمله نقوش زيبايي است که در اين هنردستي به کار مي رود.
دارهاي قالي بيشتر از نوع افقي و متحرک بوده و به همراه کوچ ايل جابجا مي شود و در سالهاي اخير استفاده از دارهاي عمودي نيز در اين منطقه رونق يافته است.