ذخایر تعاونی عبارت اند از : " ذخیره قانونی " و " اندوخته احتیاطی " که به موجب بندهای 1 و 2 ماده 25 قانون بخش تعاونی مقرر شده است . اینک بر اساس مقررات بندهای 1 و 2 ماده 25 و تبصره های بند 1 آن ، درباره ذخایر مذکور توضیح بیشتری می دهیم :


ذخیره قانونی
ذخیره قانونی ، مجموع مبالغی است که از سود خالص سالانه تعاونی به این عنوان برداشت می شود. درباره ذخیره قانونی این مطالب گفتنی است :
- مبلغی که از سود خالص سالانه تعاونی به عنوان ذخیره قانونی برداشت و به حساب مربوط منظور می شود ، به میزان حداقل 5 درصد سود خالص سالانه است.
- این میزان حداقل یا بیشتر از آن ، هر سال به پیشنهاد هیئت مدیره و به تصویب مجمع عمومی عادی برای همان سال مالی تعیین می شود.
- ذخیره قانونی ، تا زمانی که مبلغ کل ذخیره حاصل از سود خالص سالانه تعاونی، به میزان یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر آن نرسیده باشد، الزامی است و پس از آن اختیاری است.
- تعاونی می تواند تا حداکثر یک دوم ذخیره قانونی را برای افزایش سرمایه خود به کار ببرد.
- برداشت مبلغ مربوط به ذخیره قانونی از سود خالص سالانه تعاونی و منظور کردن آن به حساب ذخیره قانونی طبق درصدی که مجمع عمومی عادی تعیین کرده است ، مانند اجرای سایر مصوبات این مجمع از وظایف هیئت مدیره و مدیر عامل است ؛ مراعات الزامی بودن ذخیره قانونی تا میزان یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر تعاونی نیز بر عهده آن ها است.


اندوخته احتیاطی
اندوخته احتیاطی، مجموع مبالغی است که از سود خالص سالانه تعاونی، به این عنوان برداشت می شود. درباره اندوخته احتیاطی، مطالب ذیل گفتنی است :
- مبلغی که از سود خالص سالانه تعاونی به عنوان اندوخته احتیاطی برداشت و به حسابی به همین نام منظور می شود ، به میزان حداکثر پنج درصد است.
- حداکثر مذکور یا کم تر از آن را هر ساله مجمع عمومی عادی به پیشنهاد هیئت مدیره برای همان سال مالی تصویب می کند.
- نحوه مصرف اندوخته احتیاطی با تصویب مجمع عمومی عادی معین می شود.
- هیئت مدیره و مدیر عامل مکلف اند مبلغ مربوط به اندوخته احتیاطی را به میزان درصدی که مجمع عمومی عادی تصویب کرده است از سود خالص سالانه تعاونی برداشت و به حساب مربوط منظور کنند، همچنین مصرف اندوخته احتیاطی ، به نحوی که این مجمع تعیین کرده است از اختیارات هیئت مدیره و مدیر عامل است.
- هیئت مدیره می تواند با تصویب مجمع عمومی عادی از محل اندوخته احتیاطی مبلغی را به امور خیریه و عام المنفعه تخصیص دهد.


مقایسه ذخیره قانونی و اندوخته احتیاطی
- ذخیره قانونی و اندوخته احتیاطی ، مبالغی است که در هر سال مالی از سود خالص شرکت تعاونی برداشت و به حساب مربوط منظور می شود.
- مبلغی که به حساب ذخیره قانونی منظور می شود ، نباید از پنج درصد سول خالص سالانه کمتر باشد و مبلغی که به حساب اندوخته احتیاطی منظور می گردد نباید از پنج درصد این سود بیشتر باشد.
- میزان درصد مربوط به هر دو ذخیره را مجمع عمومی عادی به پیشنهاد هیئت مدیره برای همان سال مالی تصویب می کند.
- برداشت و منظور کردن ذخیره قانونی و اندوخته احتیاطی، به میزانی که مجمع عمومی عادی برای هر یک از آن ها تعیین کند، بر عهده هیئت مدیره و مدیر عامل است.
- تخصیص دادن ذخیره قانونی، مادام که مبلغ کل آن به اندازه یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر شرکت تعاونی نرسیده باشد، الزامی و پس از آن اختیاری است ، ولی برای اندوخته احتیاطی میزان خاصی معین نشده است.
- تعاونی می تواند حداکثر نصف ذخیره قانونی را برای افزایش سرمایه خود مصرف کند. نحوه مصرف اندوخته احتیاطی را مجمع عمومی عادی تعیین می کند و هیئت مدیره با تصویب مجمع عمومی عادی، می تواند مبلغی از اندوخته احتیاطی را به امور خیریه و عام المنفعه تخصیص دهد.
ذخیره و اندوخته احتیاطی در تعاونی