زمانی کـه انسان میمیرد روح او کاملا از بدنش جدا میشود
کـه دراین لحظه اتفاقاتی برای او میوفتد ودر هنگام مرگ با دیدن بعضی چیز‌ها بـه اتمام عمر خود پی میبرد.
تعداد زیادی از ما درباره لحظه مرگ و جان دادن صحبت‌هایی را شنیده ایم
و فرارسیدن ان لحظه و اتفاقاتی کـه قرار اسـت برایمان پیش آید، خوف و وحشت داریم.
در لحظه مرگ عده‌ای از واقعیت‌ها کـه در زمان حیات، بر انسان پوشیده اسـت، بر او آشکار می شود؛
زیرا در ان زمان کـه آدمی از مرز دنیا می‌گذرد، فرشته مرگ را میبیند ودر آستانه جهان غیب قرار می‌گیرد.
***
آدمی در لحظه جان دادن چه میبیند؟
در لحظه مرگ رابطه انسان با اطرافیان و اطرافیانش با وی قطع میشود.
نه محتضر میتواند مشاهدات خودرا برای آنان بگوید و آنچه بر وی می‌گذرد، توضیح دهد و نه اطرافیان قادرند بـه اطلاعات و مشاهدات محتضر پی ببرند
و از چگونگی حالش آگاهی یابند و عده‌ای از واقعیت‌ها در زمان حیات، بر انسان پوشیده اسـت و لحظه مرگ، بر او آشکار می شود.
مشهودات اهل ایمان و کفر در لحظه مرگ بـه اعمال ان‌ها بستگی دارد؛
اهل ایمان و عمل صالح از کرامات حق تعالی بهره مند میشوند و مناظر مطبوع و دلپذیر را می‌بینند،
ولی اهل کفر و نفاق بـه اندازه حظّ و بهره خود و انچه در دار دنیا کسب نموده اند، آثار غضب و قهر الهی را مشاهده میکنند.
فرشته ملک الموت
انسان‌ها در هنگام مرگ بعضی چیز‌ها مثل شیطان و فرشتگان برایش متمثل میشود.
محتضر در لحظه‌ای کـه ملک الموت و جهان ناآشنای پس از مرگ میبیند،
در مییابد کـه زندگی دنیایش پایان یافته ودر این موقع، بسیار نگران و مضطرب میشود و فشار روحی زیادی بر او وارد میشود.
انسان نیکوکار فرشتگان قبض روح را بـه شکل خوب و همراه با بشارت، درود و تحیت مشاهده میکند،
اما اگر کافر، ستمگر و ستمکار باشد، فرشتگان را بیم دهنده و با چهره های وحشتناک میبیند.
فرشتگان ثبت اعمال
هر انسانی پس از مرگ، فرشتگان ثبت اعمال را میبیند و بلافاصله از وضع خود آگاه میشود
و می‌فهمد آیا بهشتی و اهل سعادت اسـت یا جهنمی و اهل عذاب است.
یکی دیگر از مشهودات محتضر در نخستین مراحل انتقال، فرشتگان مأمور بر رزق و روزی اسـت.
امامان و پیامبران
هیچکس نیست کـه مرگش فرا رسد، مگر آنکه پیامبر اسلام «صلی الله علیه و آله»
و ائمه معصومین «علیهم السلام» همگی «با بدنی مثالی» نزد او مجسم و حاضر میشوند، بـه طوری کـه آنان را میبیند.
اگر محتضر از مؤمنان باشد، وقت مشاهده بـه آنان علاقه پیدا میکند و عشق می‌ورزد،
و اگر از مؤمنان نباشد، هنگام مشاهده ایشان، آنان را دشمن می‌دارد و بـه دیدار آنان علاقه‌ای ندارد.
بهشت و درجات والای آن
انسان مومن پس از مرگ بهشت و درجات والای ان را میبیند در حالی کـه بـه واسطه جدا شدن از زن و زندگی، حسرت و اندوه فراوانی دارد
ملک الموت بـه او بهشت را نشان میدهد و میگوید:این جا منزل تو اسـت و نعمت پایدار، اموال، خانواده و خویشاوندانت در اینجایند.
هر کدام از خویشاوندان و خانواده ات صالح باشند، در این جا با تو خواهند بود.
آیا راضی هستی بـه جای مال و ملک دنیا، این نعمت‌ها را دریابی؟ میگوید:بـه خدا قسم مشتاقم و حاضرم.
شیطان
در عده‌ای از روایات آمده اسـت کـه هنگام مرگ شیطان با فرزندان و یاران خود بر بالین انسان حاضر میشوند
تا او را وسوسه کنند ودر دینش بـه شک اندازند و او را بـه کفر بکشاند،
اما اگر محتضر از مؤمنان حقیقی باشد، شیطان نمی‌تواند بر او غالب شود و دین و ایمانش را بگیرد.
مال، اولاد و اموال
مال و اولاد و اعمال فرد از دیگر اموری کـه برای محتضر بـه صورت مثالیه خود مجسم می‌گردد.
در فرمایش امام علی(ع) آمده اسـت کـه هنگامی کـه انسان متوجه مال خود میشود و میگوید:
«ای مال»! بـه خدا قسم من بر «جمع» تو حریص و «بر انفاق تو» بخیل بودم «شب و روز خودرا برای تحصیل و بـه دست آوردن تو صرف کردم
و چیزی از تو را از خود جدا نمی‌کردم»؛ پس چه سود و بهره‌ای از تو برای من اسـت؟
مال «در جواب» میگوید:کفن خودرا از من برگیر «یعنی استفاده تو از من دراین حال فقط کفنی بیش نیست».
سپس متوجه فرزندان خود میشود و میگوید: بـه خدا قسم! من برای شـما پدری مهربان و حامی و نگهدرانده شـما بودم،
پس «دراین حال» چه نفع و فایده‌ای از شـما برای من هست؟ می‌گویند ما تو را بـه قبر و گودالی کـه مقبره تو اسـت، میرسانیم ودر ان پنهان می‌سازیم.
متوجه اعمال خود میشود و میگوید: بـه خدا قسم! من نسبت بـه «انجام» تو میل و رغبت نداشتم
و تو بر من گران و سنگین بودی، پس چه نفع و فایده‌ای از تو برای من هست؟
میگوید:من قرین و همنشین تو هستم در قبر و روز رستاخیزت، تا زمانی کـه من و تو بر پروردگارت عرضه شویم.
فراز و نشیب‌های عمر
عالم برزخ و عالم دنیا با یک دیگر متفاوتند و هر حرکتی در دنیا نیازمند زمان اسـت، اما در عالم برزخ چنین نیست.
عالم برزخ مانند عالم رویا وخواب اسـت، زمانی کـه خواب میبینیم رویا‌ها و صحنه‌هایی را میبینیم
کـه شاید گاهی روز‌ها وقت لازم دارد تا دیده شود، اما وقتی از خواب بیدار می‌شویم، میبینیم یک ساعت بیشتر در خواب نبوده ایم.
پس انسان دریک ثانیه میتواند ملک الموت را ببیند و همچنین میتواند تمام فراز و نشیب های ۷۰ سال عمرش را آن لحظه ببیند.
محتضر از فراز‌های روحانی و نورانیش شدیداً غرق لذت توصیف نشدنی میشود
و از فراز‌های ظلمانی و تاریکش شدیداً ناراحت می‌شوداما این لذت و ناراحتی ممکن اسـت یک ثانیه یا کمتر از یک ثانیه باشد.
شرایط کسی که سکته میکند
بین کسانی کـه یک لحظه سکته میکنند و می‌میرند و کسانی کـه مدتی در حالت احتضار و جان کندن هستند فرقی نمیکند.
از نظر شرعی انسان زمانی میمیرد کـه روح از بدنش کاملاً جدا شده باشد یعنی متخصص بگوید مرده.
بنابر این کسی کـه سکته کرده اگر احتمال میدهید کـه نمرده او را نگه دارید دفن نکنید تا یقین کنید کـه مرده اسـت.
مرگ زمانی اتفاق میوفتد کـه روح انسان توسط فرشتگان الهی قبض شده و دیگر برگشت هم ندارد.
