تصنیف «گل‌پونه‌ها» معروف‌ترین اثر ایرج بسطامی و از برجسته‌ترین یادگاری‌های وی است.
به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ این روزها شایعات زلزله و وحشتی که در دل می‌اندازد، خاطرات تلخ زلزله بم را هم در ذهن تداعی می‌کند.
زلزله‌ای که افراد زیادی را مصیبت‌زده و خانواده هنری را از وجود هنرمندی چون ایرج بسطامی محروم کرد.
ایرج بسطامی در سال 1336 در شهرستان بم از خانواده‌ای هنرمند متولد شد. هر یک از اعضای خانواده وی از جد پدری گرفته تا پدر بزرگ و پدر در زمینه خواندن آواز و نواختن ساز‌های مختلف تجربه داشتند. تولد و رشد ایرج در چنین خانواده‌ای به همراه استعداد ذاتی‌اش موجب شد که وی از 5 سالگی به خواندن آواز علاقه نشان دهد.
این علاقه و پیگیری موجب شد که پدر بزرگ به استعداد شگرف وی در آواز پی ببرد و بارها به دیگران تأکید کند «که وی در آینده بزرگی خواهد شد». از این رو، پدر ایرج کمر همت بست تا کودک مستعد را در مسیر صحیح آموزش قرار دهد و اینگونه شد که ایرج نخستین معلم آواز خویش را در خانه و در هیئت پدر یافت. وی در این سال‌ها ردیف‌های آوازی مکتب تهران سبک استاد عبدالله خان دوامی را نزد عمویش یدالله بسطامی فرا گرفت و در ادامه در سن 22 سالگی به جرگه شاگردان محمدرضا شجریان پیوست.
وی در سنین نوجوانی مجذوب عمویش بود که مرد مهربان و چیره دست بم و معلم موسیقی بود. در همین ایام گروهی با همکاری برادران بسطامی و محمد جواد خداوردی، نادعلی بنی اسدی و با سرپرستی یدالله بسطامی تشکیل شد که در رادیو تلویزیون آن زمان و اردوهای رامسر اجرای برنامه داشتند.
پس از آن ایرج با کمک زنده‌یاد حسین سالاری به کلاس آواز استاد محمدرضا شجریان راه پیدا کرده و به فراگیری ردیف‌های آوازی پرداخت. در آن زمان وی علیرغم مشکلات راه و مسافت زیاد، هفته‌ای یک بار به عشق فراگیری آواز از بم به تهران می‌آمد.
ایرج بسطامی پس از چندی اتاقی در محله پامنار تهران اجاره کرد و به دلیل وقایع انقلاب تمرین‌های آواز برای وی بسیار دشوار بود اما وی تا جایی که می‌توانست به این تمرین‌ها ادامه داد تا پس از مدت‌ها در منزل استاد شجریان با پرویز مشکاتیان آشنا‌تر و همین آشنایی منجر به همکاری بسطامی با گروه عارف شد.
ایرج پس از 7 سال کلاس‌های شجریان را رها کرد و به فراگیری مبانی موسیقی نزد پرویز مشکانیان پرداخت و کم کم نخستین آلبوم خود را با وی شروع کرد. آلبوم‌های افشاری مرکب، مژده بهار، افق مهر، وطن من در همین دوره به بازار عرضه شد. افشاری مرکب نخستین آلبوم ایرج بسطامی بود که در سال 1368 منتشر شد. بدین ترتیب محمدرضا شجریان و پرویز مشکاتیان، ایرج بسطامی را به عالم هنر معرفی کردند.
تصنیف «گل‌پونه‌ها» را که بسطامی در آلبوم «رقص آشفته» منتشر کرد اما پس از مرگ بسطامی نسخه‌های دیگری از آن در آلبوم‌های «حال آشفته» و کنسرت بسطامی و گروه همایون منتشر شد، پس از مرگ وی در ایران آوازه ملی یافت. تصنیف گل پونه‌ها، معروف ترین اثر با صدای ایرج بسطامی است. البته لازم به ذکر است که کنسرت «گل‌پونه‌ها» تنها اثر تصویری ایرج نیست، کنسرت ایرج بسطامی و گروه دستان نیز دیگر اثر تصویری است که برخلاف گل‌پونه‌ها، به صورت رسمی انتشار نیافته و تنها با یک دوربین از روبرو ضبط شده است.
ایرج در سن 40 سالگی به اوج فعالیت خود رسید و در طول 14 سال فعالیت 11 آلبوم موسیقی ماندگار به یادگار گذاشت. آوازهای ایرج بیشتر بر پایه سنتور بود که در گام‌های بلند کسی به مهارت او نرسید.
ایرج در اوج فعالیت هنری خود با مرگ برادر «نصرت الله بسطامی» روبرو شد که برای سرپرستی بازماندگان وی به بم باز می‌گردد.
وی هرگز ازدواج نکرد و با وجود این که در فقر شدید به سر می‌برد، سرپرستی فرزندان برادر مرحومش را برعهده گرفته بود.
وی در اواخر عمر کوتاهش به زادگاهش بم پناه آورده بود و در خانه کاهگلی پدر زندگی می‌کرد و سرانجام در 5 دی 1382 و در پی زلزله بم زیر آواز ماند و به متعلقات دنیوی وداعی بلند گفت. در طی این زمین‌لرزه ایرج به همراه تمام اعضای خانواده برادر جز «خاطره» در گذشت.
پس از مرگ ایرج بسطامی
پس از مرگ بسطامی، خواهر و برادرش بنیاد فرهنگی هنری بسطامی را تأسیس کردند و از فعالیت‌های این بنیاد برگزاری و تلاش برای معرفی افراد به جامعه و برگزاری نکوداشت زنده‌یادان استاد پرویز مشکاتیان و ایرج بسطامی است.
کاربر برتر مـاه
