سوگواری در كشورهای مختلف دنیا، آیین‌های مختلفی دارد؛ آیین‌هایی كه از سنت هر جامعه برمی‌خیزد و مردم به آن اعتقاد دارند. گاهی اعتقادات عجیبی هم در خصوص برخی از این آیین‌ها وجود دارد. بعضی‌ها معتقدند كه اگر از این رسوم تبعیت نكنند، یا نفرین می‌شوند، یا فرد از دنیا رفته مورد بخشایش قرار نمی‌گیرد. پرداختن به آیین‌های كفن و دفنی كه خاص هر كشور باشد، علاوه بر این‌كه از منظر قیاس با رسوم خودمان می‌تواند جالب توجه باشد، به نوعی بازتاب‌دهنده فرهنگ، روحیات و سنن مردم آن كشور خاص هم هست، از این رو در ادامه به مرور برخی از این رسوم در چند كشور پرداخته‌ایم.
كره جنوبی؛ پول و برنج در دهان متوفی!
كره جنوبی از كشورهای شرق آسیاست و از آنجا كه معمولا تلقی‌های عجیب‌وغریبی در‌خصوص مراسم سوگواری در این دسته از كشورها در ذهن بسیاری از ما قرار دارد، شاید پرداختن به آن جالب باشد. شاید مهم‌ترین نكته این باشد كه برخلاف بعضی‌ها در این كشور مرده را نمی‌سوزانند.ـ مردم كره جنوبی از قدیم معتقدند اگر افراد در خانه از دنیا بروند به روح سرگردان تبدیل می‌شوند. به همین دلیل مردم آنجا تمام سعی‌شان را می‌كنند افراد بیمار را در خانه تنها نگذارند!ـ آداب و رسوم كفن و دفن بین مردم كره جنوبی می‌گوید كه فقط همجنس‌های متوفی حق حضور در مراسم خاكسپاری دارند!ـ در مراسم خاكسپاری كسانی حق دارند گریه و زاری كنند كه قبل از مرگ متوفی حضور داشتند.ـ معمولا در پوشش عزاداران هم دارای تفاوت‌هایی است. معمولا خانم‌ها در مراسم ختم زیورآلات نمی‌اندازند و موهایشان را شانه نمی‌كنند. لباس‌های ساده می‌پوشند و یك نفر كت متوفی را دست می‌گیرد و به پشت‌بام می‌رود و نامش را سه بار صدا می‌زند. این كت را بعدا به دلیل این‌كه روح متوفی در دنیای بعدی بدون لباس نماند بالای سر فرد از دنیا رفته به خاك می‌سپارند!
آداب و رسوم كفن و دفن بین مردم كره جنوبی می‌گوید كه فقط همجنس‌های متوفی حق حضور در مراسم خاكسپاری دارند!
ـ بعد از حمام كردن فرد متوفی، گرفتن ناخن‌ها و شانه كردن موهایش، او را در كیسه‌ای قرار می‌دهند و در تابوت می‌گذارند. تا اینجایش معمولا در همه كشورها یكسان است، اما تفاوتی كه كره‌ای‌ها با دیگر ملت‌ها دارند این است كه در این ناحیه دهان فرد از دنیا رفته را با مقداری پول و سه قاشق برنج پر می‌كنند. قصد آنها از این كار این است كه رزق و روزی خود را با متوفی همراه كنند و سفر راحت‌تری را برای او رقم بزنند. بعد از آن بدن ملبس می‌شود و دست و پاها گره می‌خورد. در نهایت هم بدن مهر و موم شده به معبد برده می‌شود.ـ بعد از جمع شدن نزدیكان، جنازه به سمت قبرستان برده می‌شود. در قدیم به دلیل این‌كه 70 درصد كره كوهستانی بوده افراد نزدیكان خود را در جاهای بلند و مورد علاقه خود دفن و آنجا را به یك مقبره خانوادگی تبدیل می‌كردند. اما در حال حاضر قبرستان‌هایی وجود دارد كه افراد فقط در آنجا حق دفن دارند. بعد از دفن بدن مرد معبد اعمال خود را انجام می‌دهد.ـ تمام نزدیكان بعد از اجرای مراسم چند بار به فرد از دنیا رفته تعظیم می‌كنند.ـ سنت روز سوم را كره‌ای‌ها هم دارند. آنها تا سه روز برای فرد از دنیا رفته غذا می‌برند.
آفریقای جنوبی؛ رد كردن میت از سوراخ دیوار!
در آیین آفریقایی‌ها مرگ پایان زندگی نیست. آنها اعتقاد دارند كه بعد از مرگ زندگی در حوزه دیگری ادامه پیدا می‌كند. در باور آنها مرگ و زندگی دو سر یك خط‌كش است كه اگر از قدرت یكی كم شود به دیگری اضافه می‌شود. آنها مرگ را از بین رفتن قدرت یك انسان می‌دانند و گاهی وقتی از آنها سوال می‌شود كه خوب هستید؟می‌گویند: «هی! اندكی زندگی می‌كنیم.» در این لحظات منظورشان این است كه زندگی‌شان در سطح پایینی از خود قرار دارد. در باور آفریقایی‌ها هر وقت كسی ضعیف شود مرگ به سراغ او می‌آید. آنها علاوه بر این‌كه معتقدند مرگ پایان یك زندگی و دگرگونی نیست، بر این تصورند كسانی كه مرده‌اند با خانواده‌هایشان در ارتباط هستند.ـ مرگ گرچه اتفاق ترسناكی است اما باعث می‌شود كه دو دنیای مادی و معنوی با هم درآمیزد؛ دنیایی كه قابل دیدن است و دنیایی كه ما از دیدن آن محروم هستیم. این شروع یك رابطه بین تمام مخلوقات جهان است؛ مخلوقاتی مثل ارواح و انسان. هدف زندگی در آیین آفریقای جنوبی رسیدن به مرحله‌ای است كه اجدادشان رسیده‌اند، یعنی جد شدن. وقتی كسی می‌میرد، اطرافیان برای احترام به او مراسم خاكسپاری می‌گیرند و آن را برای آرامش روح مرحوم هدیه می‌كنند. این مراسم مذهبی اگر درست انجام نشود روح فرد از دنیا رفته به یك روح سرگردان تبدیل می‌شود كه بعد از آن دیگر قادر نیست كه در بین آدم‌ها زندگی كند و ممكن است برای دیگران خطرناك شود!ـ خیلی از مردم آفریقا سنتی دارند كه وقتی فرد از دنیا رفت بدن او را از سوراخ بزرگی كه در دیوار ایجاد كرده‌اند عبور می‌دهند و بعد از عبور آن را پر كنند. این باور كه نباید مرده را از در خارج كنند به این دلیل است كه می‌خواهند او راه برگشت به خانه را پیدا نكند و وقتی كه بخواهد از سوراخ برگردد آن را بسته ببیند و زندگی كردن را فراموش كند!ـ جسد را معمولا از سمت پاها جابه‌جا می‌كنند؛ این كار نشانه این است كه این فرد از مكان اقامت سابقش رفته است. معمولا عده‌ای راه‌های كج و معوج و منطقه‌هایی را كه خار بیشتری دارد در آفریقای جنوبی برای دفن مرده مناسب می‌بینند، چون آنها به تقویت نیروی زندگی با سختی‌ها اعتقاد دارند. برخی هم البته نظر متفاوتی دارند.آنها سختی‌هایی را می‌كشند و مكانی را پیدا می‌كنند كه مطمئن هستند بعد از دفن روح او راحت‌تر به خانه بازخواهدگشت. گروه سومی هم در آفریقای جنوبی وجود دارد كه به دلیل اعتقاداتشان قبرها را نزدیك خانه‌ها انتخاب می‌كنند.ـ در باور مردم این ناحیه مرگ بچه‌ها به عنوان دردآورترین عمل شیطان در نظر گرفته می‌شود. معمولا هم عادت دارند در مراسم خاكسپاری یك حیوان را قربانی كنند.ـ معمولا دوره عزاداری حداقل تا یك هفته بعد از مرگ ادامه دارد. معمولا یك روز بعد از مرگ، عزاداران لباس مشكی می‌پوشند یا به لباس‌هایشان پارچه مشكی گره می‌زنند. خود را در خانه حبس می‌كنند و موهای سر و صورت خود را می‌تراشند. در نظر آفریقایی‌ها تراشیدن مو را نمادی از مرگ می‌دانند و وقتی دوباره مو رشد كند آن را به نشانه زندگی جدید و تقویت قدرت آن معنی می‌كنند.ـ وسایلی كه از فرد از دنیا رفته به جا می‌ماند نباید استفاده شود تا زمانی كه همگی شسته و از بدیمنی پاك شود. به عقیده این مردم، خانه باید یك هفته بعد از مرگ از تیرگی‌ها و ناپاكی‌ها پاك شود. البته بعضی‌ها تا یك ماه و بیشتر هم عزاداری می‌كنند و به همین دلیل پاك كردن خانه به تعویق می‌افتد. زنی كه همسرش را از دست داده است تا یك سال و فرزندان تا سه ماه باید در سوگ بنشینند.
هند؛ سوزاندن متاهل‌ها، دفن مجردها!
در تمام دنیا اگر با دید دقیق‌تری به مراسم ترحیم نگاه كنیم، جالب‌ترین و متفاوت‌ترین مراسم را در هند می‌بینیم؛ مراسمی كه متفاوت‌تر از هر ناحیه‌ای در دنیا برگزار می‌شود. نمونه این مراسم را معمولا در فیلم‌های هندی كه تا به حال پخش شده دیده‌ایم. مراسمی كه معمولا با حلقه‌های گل بر‌گردن افراد عزادار برگزار می‌شود و بعد از سوزاندن جسد، خاكستر را به همراه آن حلقه‌های گل به آب می‌سپارند.ـ در فرهنگ هندوستان به مرگ افراد اهمیت زیادی داده می‌شود. چنان كه مراسم آنها برای مردگان، چیزی كامل‌تر از یك مراسم عروسی است.ـ هندی‌ها مراسمی دارند به نام «تراویح» (teravih). مراسمی كه از روزی كه فرد از دنیا می‌رود شروع می‌شود و تا 13 روز ادامه پیدا می‌كند. در این مدت آنها غذاهای شیرین نمی‌خورند، لباس جدید نمی‌پوشند و با این كارها به فرد از دنیا رفته ادای احترام می‌كنند. در این زمان افراد خانواده عبادات و غم‌های خود را شریك می‌شوند تا این‌كه با این كار روح متوفی به آرامش برسد. در حقیقت عزاداری در آیین آنها تا 13 روز برای همه و تا یك سال برای نزدیكان متوفی ادامه دارد.بعد از یك سال مراسمی به نام «شراد» (shraad) انجام می‌شود كه در آن افراد بعد از یك سال دوباره دور هم جمع می‌شوند و غذاهای مورد علاقه فرد از دنیا رفته را می‌پزند. همان طور كه ما ایرانی‌ها بعد از فوت یكی از نزدیكان، معمولا سومین و هفتمین روز درگذشت را دور هم جمع می‌شویم، هندی‌ها هم در روزهای سوم، پنجم، هفتم و نهم گرد خانواده متوفی جمع شده و چنین مراسمی برگزار می‌كنند.ـ وقتی فرد متوفی چه مرد، چه زن از دنیا می‌رود اگر ازدواج كرده باشد مراسم به این صورت است كه بدن وی سوزانده می‌شود، اما اگر این فرد ازدواج نكرده باشد او را به خاك می‌سپارند.ـ فرد از دنیا رفته (اگر ازدواج كرده باشد) را به كنار رودخانه می‌برند و می‌سوزانند. پسر بزرگ فرد متوفی معمولا در این مراسم وظیفه سپردن خاكستر را به یكی از رودخانه‌های مقدس دارد.ـ قبل از هر كاری ابتدا بدن را حمام و بعد با پودر زردچوبه و آب آرایش می‌كنند. لباس تازه تن متوفی می‌كنند و بعد آن را با گلاب خوشبو و معطر می‌كنند.ـ هنگام حمل بدن، مردان برهمایی سرودهای معنوی می‌خوانند و اصوات عجیب موسوم به «مانترا» درمی‌آورند.
کاربر برتر مـاه
