دانشمندان شواهدی قوی بر وجود ابرهای باران زا در جوار یک کوتوله قهوهای پیدا کردند و این نخستین بار است که چنین ابرهایی در خارج از منظومه شمسی یافت میشوند.
این کوتوله قهوهای WISE 0855 نام دارد و سردترین جرم کیهانی در خارج از منظومه شمسی ماست.
البته ما هنوز اطلاعات زیادی جز نور بسیار کم این کوتوله در دست نداریم، ولی تحقیقات کمک میکند تا درک بیشتری از این اجرام فراخورشیدی بدست بیاوریم، همان طور که امروزه سیاره گازی مشتری را میشناسیم.
اندرو اسکمر ستاره شناس دانشگاه کالیفرنیا در سانتا کروز معتقد است که ما انتظار داریم چنین اجرام سردی ابرهای بارانی داشته باشند و این بهترین گواه بر این موضوع است. WISE 0855 در ابتدا در سال ۲۰۱۴ کشف شده بود و ۷.۲ سال نوری از زمین فاصله دارد – در مقیاس نجومی تقریبا به ما نزدیک است.
کوتولههای قهوهای نه ستارهاند و نه سیاره بلکه ستارههای ناکامی بین این دو هستند. آنها مانند ستارگان- از تودههای گرانشی گاز و غبار در فضا – شکل میگیرند ولی جرمشان آنقدر کافی نیست تا بتوانند جرقه زده و یا واکنشهای هستهای در مرکزشان را تقویت کنند تا بتوانند از خود نور ساتع کنند. آن چه مطالعه WISE 0855 را برای پژوهشگران سخت میکند، مشاهده آن به وسیله طیف سنجهای معمولی است. کوتولههای قهوهای در طیف فروسرخ بسیار کم نور هستند. آنها تریلونها کیلومتر از ما دور هستند و به سختی میتوان آنها را توسط تلسکوپهای بسیار قدرتمند زمینی مشاهده کرد.
اسکمر و همکارانش به سختی توانستند طیف فروسرخ WISE 0855 را با استفاده از تلسکوپ جمینی شمالی در هاوایی بدست آورند و طول موجی بلند (۵ میکرون) را ثبت کنند که در طیف بینی معمولی نوری یا طول موجهای فروسرخ استفاده میشود.(کمتر از ۲.۵میکرون )
اسکمر دراینباره گفت: “این کوتوله قهوهای ۵ برابر کم نورتر از اجرامی است که با طیف بین زمینی در این طول موج مشاهده شده است. حال که ما طیف آن را داریم، میتوانیم شروع به بررسی ساختار آن کنیم. طیف نشان میدهد که در این کوتوله ابرها و بخارهای آب وجود دارد و ظاهرش بسیار شبیه به آنچه در مشتری وجود دارد، است. جرم کوتوله WISE 0855 5 برابر کمتر از مشتری است و دمایش -۲۳ درجه سلسیوس(-۹ درجه فارنهایت) است در حالی که دمای یخهای مشتری به -۱۴۳درجه سانتیگراد (-۲۲۵درجه فارنهایت) نیز میرسند.
اسکمر در ادامه افزود: “WISE 0855 اولین شانس ما برای بررسی یک کوتوله فراخورشیدی ،با جرم سیارهای است، که به اندازهی سیاره مشتری سرد است”.
تفاوت دیگر این دو از نظر محققان آشفتگی جو مشتری است. جو مشتری دارای ترکیبات فسفین است که در داخل سیاره تشکیل میشود و در جو خارجی مشتری واکنشهای شیمیایی جدیدی به وجود میآورد.
در مقایسه با مشتری در WISE 0855 نشانهای از فسفین وجود ندارد که نشانگر واکنشهای اتمسفری کمتری در آن است. برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر، بررسیهای تکمیلی دیگری احتیاج است ولی خوشبختانه تا به اینجا اطلاعات مفیدی دربارهی این کوتوله به دست آوردهایم.
اسکمر گفت: این طیف به ما اجازه میدهد تا درباره خواص شیمیایی و دینامیکی دنیای فراخورشیدی تحقیق کنیم. این همان کاری است که قبلا درباره اتمسفر مشتری نیز انجام شده است.”
منبع: sciencealert.com