آشنایی با جنگل حرا | اعجاز طبیعت قشم
تصور همه از جنگل، منطقه ای با انبوه درختان است که به واسطه حضور آب، بستری مناسب برای رشد گیاهان دارد. در جنوب ایران، این مناطق به شکلی متفاوت و در میان آب های شور شکل گرفته اند تا معجزه ای در این گوشه از سرزمینمان باشند. قشم یکی از جلوه گاه های این جنگل هاست که با نام حرا شناخته می شوند و بسیاری را برای دیدنشان به این جزیره می کشانند. کسی دقیقا نمی داند که حرا به چه معناست اما برخی از بومیان قدیم قشم بر این باورند که چون در گذشته درختان اینجا را هرس می‌کردند به آن جنگل هرس و سپس جنگل حرا گفتند و تا به امروز آن را به همین نام می خوانند.
درختان این جنگل، آب شور دریا را برای خودشان شیرین می کنند و همین رمز پایداری آنها در این شرایط است. در وجود درخت حرا، خاصیت تصفیه‌ای نهفته است که همچون یک کارخانه آب شیرین‌کنِ طبیعی و خدادادی عمل و آب دریا را جذب و نمک آن را دفع میکند. درختان حرا در هر فصلی از سال تنها به رنگ سبز دیده می شوند و استوار در میان آب می ایستند و زینت بخش این گوشه از سرزمینمان می شوند.از چهارهزار میلیار هکتار وسعت جنگل های دنیا تنها ۱۵ میلیون هکتار آن از جنگل های حرا تشکیل شده اند که ۲۲۰۰۰ هکتار آن در ایران است.
حرا در ۸ منطقه حفاظت شده ایران و در سواحل خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد که کناره‌های شمالی و غربی جزیره قشم و جنگل نای بند استان بوشهر از مهم ترین آنها می باشند. این نوع جنگل در بسیاری از نقاط جنوبی ایران در استان های هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان دیده می شود اما بهترین نوع حرا از نظر رشد ارتفاع و انبوهی در ناحیه قشم و در میان بندر پل و بندر خمیر به چشم می خورد و در فاصله ۶۰ کيلومتري شهر قشم و در مناطق باتلاقی و تالابی حاشيه شمال غربی جزيره قشم قابل مشاهده است.
مساحت کل جنگل‌های حرا در هرمزگان ۷۵۰۰ هکتار است که ۲۴۰۰ هکتار آن در حوزه جزیره قشم قرار دارد. این جنگل از بندر لافت تا روستای طبل در نواری به عرض ۵۰ تا ۵۰۰ متر كشیده شده و محدوده‌ای برابر ۱۵۰ كیلومتر را دربر گرفته است و زیباترین قسمت آن در مثلث بندر لافت، منطقه گازی گورزین و روستای كوران به چشم می خورد. جزایر کوچک و بزرگی نیز در آب تشکیل شده و جنگل زیبا و شگفت انگیز حرا را در خود جای داده اند که در میان آنها جزایر زمرد، نگین و مروارید وسعت بیشتری از دیگر جزیره های به وجود آمده در گستره حرا را دارند.
دیدنی ها و تفریحات
وقتی سخن از جنگل حرا به میان می آید می توانید به دیدنی ها و تفریحات زیر بیاندیشید و برای آنها برنامه ریزی داشته باشید:
۱- درختان کم نظیر حرا و چندل
وقتی به میان جنگل حرا بروید، نخستین چیزی که توجهتان را جلب می کند درختانی است که ظاهری متفاوت از آنچه تا به حال دیده اید، دارند. این درختان که از دو نوع حرا و چندل هستند، گیاهانی شورپسند سازگار با شوری آب می باشند و به همین سبب به عنوان گیاهانی استثنایی از آنها یاد می شود و از ارزش بسیار زیادی برخوردارند. آب و هوای استوایی و مناطق گرمسیری و زیر گرمسیری بهترین موقعیت را برای رشد این گیاهان فراهم می کند و با حضور آب شور، همه چیز برای رشد آنها مهیا می گردد. قرار گیری این درختان در میان آب، تصویری تماشایی را پیش رویتان قرار می دهد که از دیدن آن سیر نمی شوید.
۲- چهره ای تازه در هر ساعت از شبانه روز
نکته جالب توجه در باره ی جنگل حرا این است که آب این مناطق از یک تا یک و نیم متر بیشتر نیست بنابراین در هنگام جزر و مد (پایین و بالا رفتن آب) به شکلی متفاوت ظاهر می شوند؛ در زمان جزر، این درختان به مدت ۶ تا ۷ ساعت همچون گیاهانی در سرزمین خشک دیده می شوند و به هنگام مد بر روی آب شناور می گردند. همین مسئله بر جاذبه های این جنگل می افزاید و باعث می شود در ساعات مختلف روز چهره ای متفاوت از آن را ببینید.
به لطف همین جزر و مد است که درختان این جنگل رشد یافته و تکثیر می شوند. آنها در زمان مد به زیر آب رفته و گاهی فقط سرشاخه هایشان دیده می شود اما هر ۶ ساعت يك بار به هنگام جزر ريشه‌های اين درختان از آب بيرون آمده و اكسيژن مورد نيازشان را از هوا دریافت می کنند و با مد باز هم به زیر آب می روند.
R]
[COLOR=#99CC00 !important]photo by Bahareh Fallah | Karnaval[/COLOR]
۳- قایق سواری
برای دیدن این جنگل و درختان زیبای آن باید به دل آب های خلیج فارس بزنید و یک قایق سواری متفاوت را تجربه کنید. تصور کنید که سوار بر قایق می شوید و در آبی متمایل به فیروزه ای به حرکت در می آیید. در ابتدا همه چیز مانند یک قایق سواری عادی است تا اینکه از دو سو با درختان احاطه می شوید و در میان آنها پیش می روید. به هر گوشه ای که بنگرید جلوه ای تازه را کشف می کنید که چشمانتان را به خود خیره می سازد.
[COLOR=#99CC00 !important]photo by Bahareh Fallah | Karnaval[/COLOR]
۴- پرنده نگری
جنگل های حرا زیستگاه بسیار مناسبی برای برخی از پرندگان هستند که اگر حواستان را خوب جمع کنید، حتما آنها را می بینید. کافیست در فصول سرد راهی این جنگل شوید تا پرندگان مهاجر را در انواع و اقسام گوناگون ببینید و تجربه ای متفاوت از پرنده نگری را برای خود خلق کنید. سالانه بیش از یک صد پرنده آبزی و کنار آبزی در جنگل حرا دیده می شود. مرغ ماهیخوار، حواصیل، لک‌لک، مرغ سقا، مرغابی و مرغ دریایی و ... از جمله پرندگانی هستند که در این سفر فرصت دیدنشان را پیدا خواهید کرد.
- پرنده نگری | تفریحی مسئولانه و آرامش بخش
۵- عکاسی
بازدید از حرا فرصت خوبی برای ثبت تصویر از این جاذبه ی کم نظیر را پیش رویتان می گذارد. در هر لحظه آماده باشید تا چشمتان به سوژه ای تازه بیافتد و آن را در قاب تصویر ثبت کنید. این تصاویر بهترین یادگاری های شما از سفر هستند و تا همیشه برایتان می مانند.
[/COLOR]
کجا بمونیم؟
در سفر به قشم و بازدید از جنگل های حرا نگران اقامت نباشید چرا که گزینه های بسیاری پیش روی شما قرار دارند. هتل ها و اقامتگاه های بوم گردی، از جمله گزینه های مناسب برای اقامت هستند و در کنار آنها می توانید از خانه ها و سوییت ها نیز استفاده نمایید. بسیاری نیز در این سفر و در فصول مناسب، کمپینگ را انتخاب می کنند و ترجیح می دهد شب را در زیر آسمان پرستاره به صبح برسانند.
ثبت ملی و جهانی
مجموعه جنگل های حرا در حوالی جزیره قشم، بندرپل، جزیره هرمز و بندر خمیر در استان هرمزگان از تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۶۱ تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارند و با عنوان منطقه حفاظت‌شده حرا و تالاب بین‌المللی خور خوران شناخته می شوند. مجموعه حرای شمال غربی قشم نیز به دلیل اهمیت زیاد ۳ عنوان منطقه حفاظت شده (ملی)، ذخیره گاه زیست کره و تالاب بین‌المللی را به خود اختصاص داده است.
این جنگل در كنوانسیون محیط زیست ایران در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی که به کنوانسیون رامسر شهرت دارد، به عنوان منطقه حفاظت شده تصویب گردید و با تایید این تصویب توسط سازمان جهانی حفاظت محیط زیست (U.N.E.P)، مسئولیت مراقبت آن به سازمان محیط زیست منطقه ای شرق (U.N.D.P) واگذار شد.
از آنجا که جزیره زیبای قشم از انبوه ترین و وسیع ترین جنگل های حرا برخوردار است، سازمان جهانی یونسکو این جنگل ها را بسیار منحصر به فرد دانسته و نامش را به عنوان ذخیره گاه زیست کره در ۱۷ ژانويه سال ۱۹۷۷ ميلادي در فهرست جهانی قرار داده است. جنگل حرای قشم یکی از ۱۱ ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران می باشد چرا که هم میزبان درختان شگفت انگیز حراست و هم ۸۰ درصد آبزیان خلیج‌فارس دوره تخم‌ریزی خود را در آن می گذرانند.
بد نیست بدانید که ذخیره‌گاه زیست‌کره، به مناطق حفاظت‌شده طبیعی-زیستی بین‌المللی اطلاق می شود که علاوه بر تلاش برای حفاظت، به عنوان سایت های مطالعاتی کم نظیر در اختیار دانشمندان قرار دارند و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را ممکن می سازند. ثبت این ذخیره‌گاه‌ها برای جلوگیری از تغییرات برگشت ناپذیر و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، صورت می گیرد و به یکی از تقسیم بندیهای مهم حفاظتی جهان بدل شده‌است.
این مناطق حفاظت شده از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بین‌المللی برنامه انسان و کره مسکون (MAB) قرار می گیرند و از آغاز اجرای آن در دهه ۱۹۶۰ میلادی تا کنون ۵۵۳ ذخیره گاه زیست کره در ۱۰۷ کشور جهان به ثبت رسیده است.
بهترین فصل سفر
برای سفر به جزیره قشم زمانی را میان آبان تا اردیبهشت در نظر بگیرید چرا که در سایر ایام سال، گرمای هوا آزاردهنده خواهد بود.
بهار: در دو ماه ابتدایی این فصل، قشم آب و هوای نسبتا معتدلی دارد اما در خرداد ماه گرمای هوا به شدت افزایش می یابد.
تابستان: گرمای هوای قشم در فصل تابستان به اوج خود می رسد اما یکی از زیباترین جشن های ساکنان این جزیره به نام نوروز صیاد در اواخر تیر برگزار می شود که می تواند بهانه ای برای سفر به قشم باشد.
پاییز و زمستان: با شروع ماه آبان، بازار سفر به قشم داغ می شود و این مسئله تا اواخر زمستان نیز ادامه دارد. در این فصول می توانید پرندگان مهاجر را نیز ببینید که از قشم به عنوان مامن امنی برای خود استفاده می کنند.
راه دسترسی
برای دسترسی به جنگل های حرا باید به قشم بروید. در این جزیره نقاط مختلفی وجود دارند که دارای قایق برای گردش در جنگل حرا هستند. از جمله این نقاط می توان به اسکله سهیلی، بندر لافت، روستای طبل و .... اشاره نمود.
هزینه بازدید
از نقاط مختلف جزیره قایق هایی برای رفتن به میان جنگل حرا وجود دارند که در هر یک از آنها هزینه متفاوتی برای قایق سواری دریافت می شود اما متوسط این هزینه برای هر قایق بین ۵۰۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ تومان است که میان ۶ تا ۷ مسافر تقسیم می شود. شما می توانید کل هزینه را پرداخت کرده و قایق را به صورت دربست کرایه کنید و در این صورت نیازی نیست منتظر بمانید تا ظرفیت قایق تکمیل شود.
کاربر برتر مـاه
