مفهوم شرکت یک نفره و مزایا و معایب آن
همان طور که می دانیم ، تحول شرکت مدنی به شرکت تجاری دو مزیت را با یکدیگر توام نمود :
– ایجاد سرمایه بیشتر از طریق گرد آمدن سرمایه یکایک شرکا
– امنیت شرکا به دلیل جدایی آورده آنان به شرکت از دارایی شخصی
اینک ذهن خلاق انسان پرسش جدیدی را مطرح می سازد ؛ اگر دو یا چند شخص می توانند در پناه شخصیت حقوقی شرکت تجاری آورده به شرکت را از دارایی شخصی خویش جدا نمایند، چرا نباید شخص واحد دارای این توانایی باشد ؟ طرح این پرسش مبنای ابداعی جدید است که مسامحتاَ آن را شرکت یک نفره می نامیم.
شرکت یک نفره این امکان را به اشخاص می دهد که با اراده یک جانبه ( ایقاع ) بخشی از اموال خود را به مالکیت شخصیت فرضی شرکت یک نفره در آورده و دیگر اموال خود را از آن جدا سازند. بنابراین با استفاده از این قالب امنیتی که برای شرکای شرکت تجاری وجود دارد برای شخص واحد نیز به وجود می آید بدون اینکه برای تحقق این مقصود ناگزیر از توسل به شرکت باشد. در مقابل، ثبت این شرکت، معایبی را نیز با خود به همراه دارد. از جمله مهم ترین این معایب می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
– در شرکت تک نفره، شخص به تنهایی مسئول تمام بدهی ها و مسئولیت ها است.
– شخصی که به ثبت شرکت یک نفره اقدام می کند، برای بحث مالیاتی می بایست به ازای کارمندان و کارفرما هم مالیات بپردازد.


شرکت تجاری یک نفره در حقوق ایران
می توان شرکت تجاری را این گونه تعریف نمود که قراردادی است میان دو یا چند شخص که بنا بر آن هر یک از شرکاء آورده ای با خود به شرکت می آورد با این وصف که مالکیت هر شریک نسبت به آورده اش منحل می گردد و آورده ها به مالکیت شخص حقوقی شرکت در می آید و سود و زیان نیز به نسبت مقرری بین ایشان تقسیم گردد. کلیه ی اشخاص حقیقی و حقوقی برای دستیابی به منفعت و سود می توانند دارایی و تخصص خود را که شامل سرمایه و ارائه ی خدمات است در کنار هم قرار دهند و شرکت ثبت کنند.
به موجب ماده 20 قانون تجارت، انواع شرکت های قابل ثبت عبارت است از :
1.شرکت های سهامی ( به موجب ماده 4 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24/12/1347 شرکت سهامی به دو نوع شرکت سهامی عام و خاص تقسیم می شود.)
2.شرکت تضامنی
3.شرکت با مسئولیت محدود
4.شرکت مختلط غیر سهامی
5.شرکت مختلط سهامی
6.شرکت نسبی
7.شرکت تعاونی تولید و مصرف
حال سوالی که مطرح است این است که آیا ثبت شرکت یک نفره در ایران امکان پذیر است ؟
همان طور که از تعریف شرکت تجاری برمی آید، نهاد شرکت یک نفره در قوانین ما وجود ندارد . در حقوق ایران، حداقل تعداد سهامداران برای ثبت شرکت 2 نفر و در شرکت سهامی خاص 3 نفر است. در ذیل، در یک دسته بندی اجمالی به حداقل تعداد شرکت در انواع شرکت های تجاری می پردازیم :
حداقل 2 شریک در ( شرکت تضامنی، شرکت نسبی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت مختلط غیر سهامی )
حداقل 3 شریک در ( شرکت سهامی خاص ، شرکت مختلط سهامی )
حداقل 5 شریک ( در شرکت سهامی عام )
حداقل 7 شریک ( در شرکت تعاونی تولید و مصرف )
با این وجود، نمی توان حقوق ایران را با مفهوم شرکت یک نفره به کلی بیگانه دانست زیرا :
اولاَ : بسیاری از شرکت های دولتی که به حکم قانون تاسیس می گردند در حقیقت شرکت یک نفره هستند زیرا صد در صد سهام آن ها متعلق به شخص واحد یعنی دولت است.
ثانیاَ : چنانکه در مقالات قبلی راجع به اهلیت شرکا توضیح دادیم، صغار نیز ممکن است شریک شرکت تجاری باشند. بنابراین ایجاد شرکت تجاری با شراکت پدر و فرزند صغیر وی با مانعی روبرو نیست. این روش عملاَ شباهت نسبتاَ کاملی با شرکت یک نفره دارد.

ثبت شرکت یک نفره