در ایران روز ۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس نام گذاری شده که سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج فارس است.
روز ملی خليج فارس
امروز در تاریخ ایران روز مهمی است. شاه عباس صفوی با کمک انگلیسی‌ها در این روز در سال 1621 میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتقالی ها درآورد، تا همیشه به خاطر این اقدامش از او به نیکی یاد شود.اما این روز در سال‌های اخیر شرایط دیگری پیدا کرده است. وجه اهمیت تاریخی این روز تحت شعاع تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت ایران قرار گرفته است. تصمیم که 10اردیبهشت را به روز ملی خلیج فارس بدل کرده است.
روز دهم اردیبهشت، روز اخراج پرتغالی ها از آب های جنوبی ایران و روز ملی خلیج فارس نام دارد. در 21 آوریل 1622، با رشادت «امام قلی خان امیرالامرای فارس»، به 117 سال تسلط جابرانه پرتغالی ها بر جزایر خلیج فارس خاتمه داده شد. خلیج فارس از نظر ژئوپولیتیک، تجارت، نفت، گاز، کشتیرانی، ماهی گیری و... در طول تاریخ گلوگاه مهمی در دنیا محسوب می شده و هم اکنون نیز شاهرگ اقتصاد دنیا در این منطقه قرار دارد.
خلیج فارس امروزه به پیوستگاه و ته آب اروندرود در خرمشهر و بصره تا رأس مسندام در شمال عمان اطلاق می شود. این خلیج در اواسط دوره سوم زمین شناسی حدود 30 میلیون سال قبل بر اثر گسترش دهانه شکاف دریای عمان به وجود آمده و از پدیده های دوران سوم زمین شناسی است
که در حال حاضر 226 هزار کیلومتر مربع پهنا دارد در ازای کرانه اش از دهانه فاو تا بندرعباس یک هزار و 375 کیلومتر و میانگین ژرفای آن 30 متر است و 62% آب های سطح کره زمین را در برمی گیرد. در ابتدا وسعت آن بیشتر از دو برابر مساحت فعلی بوده است. این پهنه آبی قدیمی ترین دریایی است که بشر آن را می شناخته است.
این پهنه آبی گاهواره تمدن جهان و از اولین زیستگاه های بشر محسوب می شود. ساکنان این دریا کشتی را اختراع و خاور و باختر را به هم پیوند داده اند. در جغرافیای قدیم دریای پارس یکی از بزرگ ترین دریاها از 4 دریایی بود که شناخته شده بود اما اکنون پهنه آبی را که خلیج فارس می نامند خلیجی با 1000 کیلومتر مربع طول و بیشتر از 240 کیلومتر مربع عرض.
تاریخ خلیج فارس، آن قدر سابقه دارد که آن را زمینه مناسبی برای تحقیق درباره انسان نخستین دانسته اند(ویلسن- ص 27) در اوایل عصر «پلیوسن» - که حدود پانصد هزار سال پیش تخمین زده می شود - بحر احمر، از مدیترانه جدا شده و آب های اقیانوس هند، داخل آن شده اند.در ابتدای عصر «میوسن»، دریای مدیترانه، تمام نواحی کوهستانی کردستان و جنوب ایران را فرا گرفته بوده است؛ بعد از آن، آب شروع به عقب نشینی کرده و در اواخر عصر «میوسن»، ارتباط بین مدیترانه و اقیانوس هند قطع شده است. خلیج فارس، در اوایل عصر «پلیوسن»، منحصر به زبانه و باریکی در کنار دشت های ساحلی ایران بود که تا ارمنستان ادامه داشت و پس از تشکیل رشته کوه های زاگرس، خلیج فارس، به منطقه کنونی منتقل شده است. (همان، صص 23 و 24)نام خلیج فارس، در کهن ترین منابع تاریخی، خلیج نارمرتو Narmarratu است که آشوریان، پیش از تسلط آریاییان بدان داده اند. (یغمایی، 6) «فلاویوس آریانوس» یونانی در قرن دوم پیش از میلاد، خلیج فارس را پرسیکون کاتیاس = Persikon Kaitas نامیده (همان، صص 9 و 10) و پس از وی، «استرابون»، «کلودیس» پتوله. (همان، ص 11) «هرودوت، کتزیاس و گزنفون، نیز (شاملو، 11) نام خلیج فارس را به کار برده اند. در سنگ نوشته به جا مانده از دوران پادشاهی «داریوش» در تخت جمشید متعلق به سال 515 تا 513 پیش از میلاد مسیح، خلیج فارس را به سبب آب تلخ آن، رود تلخ نامیده اند. (شاملو، 12) «کوین توس کورسیوس روفوس» مورخ رومی، خلیج فارس را اکوارم پرسیکو Aquaram Persico نامیده که به معنی آبگیر فارس است. (یغمایی، ص 14)«نیارکوس»، سردار مقدونی، کسی است که در سال 326 . م به دستور اسکندر مقدونی، خلیج فارس را پیموده و مکتوبات وی از این سفر، جزو مهم ترین منابع تاریخی است. (شاملو، 13)بر پایه پژوهش محمد جواد شکور، دانشمندان زیر در دوره اسلامی، نام خلیج فارس را به کار برده اند: ابن فقیه (279 هـ . ق)ابن رسته (290 هـ . ق) ابن خردادیه (سده سوم هجری) سهراب (سده سوم هجری) بزرگ بن شهریار (342 هـ . ق) اصطخری (سده چهارم) ابن مطهر (355 هـ . ق) ابن حوقل (367) مسعودی (سده چهارم) ابوریحان بیرونی (سده چهارم) و غیره. (سایت جزیره دانش)نام خلیج عربی! در سال 1958، توسط «رودریک اوون» و «سر چارلز بلگریو» کارگزاران انگلیسی به کار رفته و پس از آنها، با اصرار جمال عبدالناصر، به محافل رسمی عرب راه یافته است. اوون نوشته است: «من در تمام کتب و نقشه های جغرافیایی؛ نامی غیر از خلیج فارس ندیده بودم؛ ولی در چندسال اقامتم در خلیج فارس، متوجه شدم که ساکنان ساحل، عرب هستند؛ بنابراین ادب حکم می کند که این خلیج را عربی بنامیم (سایت ویکی پدیا) هدف این کارگزاران انگلیسی ایجاد تفرقه افکنی بوده است.
کاربر برتر مـاه
