گل ختمی گونه‌ای از گیاهان چندساله و خودرو است که گل، میوه و ریشه آن مصرف دارویی دارد. کاشت گل ختمی در گلدان، باغ و باغچه به راحتی امکان‌پذیر است و می‌توان از زیبایی آن بهره برد.

- گل ختمی (Alcea Rosea) در بوته‌هایی به ارتفاع ۲ متر، به رنگ‌های صورتی، قرمز و سفید وجود دارد. خواص گل ختمی باعث شده تا این گل دارای مصارف دارویی و یا خوارکی مانند شربت گل ختمی باشد. گل ختمی بومی مناطق گرم، گرمسیری استوایی و نواحی گرمسیری بین دو مدار شمال و جنوب استوا است. گل‌های ختمی معمولا در باغ‌ها و باغچه‌ها کاشته می‌شوند؛ اما کاشت گل ختمی در گلدان هم می‌تواند تجربه جالبی باشد. اگر تمایل دارید در مورد این گیاه و روش کاشت و مراقبت آن بیشتر بدانید، مطالب زیر را دنبال کنید.

کاشت گل ختمی

گل ختمی در اواسط تابستان شکوفه می‌کند. رایج‌ترین گونه‌های این گل دوساله هستند؛ به این معنا که چرخه زندگی گل ۲ سال است. سال اول مربوط به رشد شاخه و برگ‌ها و ذخیره انرژی است. سال دوم ساقه، گل‌ و دانه‌ها شکل می‌گیرند. البته گونه‌های دیگری هم هستند که روند رشد آن‌ها مانند گیاهان چند ساله است؛ این گیاهان در سال اول و در فصل بهار به اندازه کافی گل می‌دهند و در فصل زمستان نیاز دارند که در یک فضای بسته از سرما محافظت شوند.
گل‌های ختمی به نگهداری خاصی نیاز ندارند؛ فقط برای نگهداری گل نیاز به یک چوب یا قیم است و بعد از گل‌دهی باید ساقه‌ها را هرس کرد. همچنین گل‌ها باید از حشرات و بیماری‌های قارچی مانند زنگ محافظت شوند.

مشخصات کلی گل ختمی

  • نیاز به نور: آفتاب کامل تا کمی ابری
  • زمان گل‌دهی: خرداد - شهریور
  • مشخصات: گل‌ها به صورت تکی یا جفتی هستند. شکل گل‌ها فنجانی است و بر روی شاخه‌های بلند ایجاد می‌شوند.
  • طیف رنگی گل‌ها: آبی، صورتی، قرمز، سفید، زرد و حتی مشکی است. برگ‌های گل ختمی بزرگ، زبر و پهن هستند.
  • میزان سمی بودن: گل‌های ختمی سمی در نظر گرفته نمی‌شوند. اما ساقه‌ها و برگ‌های آن می‌توانند باعث سوزش پوست شوند.




کاشت گل ختمی در گلدان و باغچه

زمان و روش مناسب برای کاشت گل ختمی

کاشت گل‌ ختمی خیلی راحت است و می‌توان بذر آن را هم در داخل باغچه و هم در محیط خانه کاشت. بذر را می‌توان به طور مستقیم در فضای بیرون، کاشت. بذر گل ختمی را یک هفته قبل از اتمام فصل سرما بکارید؛ توجه داشته باشید که بذرها را در عمق ۰.۶ سانتیمتر و در حدود ۰.۵ متر جدا از هم بکارید. ریشه اصلی گل ختمی بلند است؛ بنابراین اگر آن را در گلدان می‌کارید از گلدان‌های تکی و بلند استفاده کنید. ۲ تا ۳ هفته بعد از کاشت گل ختمی، می‌توانید گلدان خود را به فضای بیرون انتقال دهید.
مکان مناسب برای کاشت گل ختمی

گل ختمی را در محلی با زهکشی خوب و دسترسی به آفتاب کامل و تا حدی سایه بکارید. با توجه به ارتفاع این گیاه، برای محافظت آن در برابر باد، از حصار، دیوار، داربست یا ستون چوبی استفاده کنید. گل‌ ختمی یکی از اندک گیاهانی است که می‌تواند در مجاورت درخت گردوی سیاه کاشته شود؛ چرا که در برابر مواد شیمیایی که توسط این درخت به خاک نفوذ می‌کند، مقاوم است.

مراقبت از گل ختمی

هرس کردن

بعد از پژمرده شدن گل‌ها، آن‌ها را از شاخه جدا کنید. هم‌چنین بعد از گل‌دهی باید ساقه‌ها را هرس کنید. این کار از ریختن بذر و جوانه زدن آن‌ها در کنار بوته جلوگیری می‌کند. اما اگر می‌خواهید دانه‌ها را برای بهار آینده داشته باشید گل‌ها و چند ساقه را هرس نکنید. گل‌های ختمی در فصل زمستان به خواب می‌روند. برای جلوگیری از بیماری زنگ، همه ساقه‌ها و برگ‌ها را در زمستان قطع کنید.
خاک

خاک‌های غنی، مرطوب و با زهکشی خوب برای کاشت گل‌ ختمی مناسب هستند.
کوددهی

در فصل بهار، میزان کمی کود و کمپوست برای تقویت گل ختمی استفاده کنید.

آب‌دهی

به طور منظم به گیاه آب دهید و خاک را مرطوب نگه دارید. البته این گیاهان در برابر خشکی مقاوم هستند. از قسمت پایین به این گیاه آب دهید و از مرطوب کردن شاخه و برگ‌های آن خودداری کنید؛ چرا که ممکن است برگ‌های آن آسیب ببینند.
تکثیر

گل ختمی به راحتی با دانه به وجود می‌آید؛ بنابراین در صورتی که ساقه‌های گل در محلی قرار بگیرند، خودشان عمل تکثیر را انجام می‌دهد.
بیماری‌ها و آفات

گل‌های ختمی در معرض مبتلا شدن به زنگ و عفونت قارچی هستند که در ابتدا لکه‌های زردی بر روی برگ ایجاد می‌شود، سپس لکه‌ها قهوه‌ای یا زنگی‌رنگ در زیر برگ ظاهر می‌گردد.
توجه کنید که پیشگیری از بیماری زنگ بسیار ساده‌تر از مقابله با آن است. آبیاری از قسمت پایینی گیاه، گردش هوای خوب و گردگیری در طول اواخر پاییز، از زنگ جلوگیری می‌کند. هر برگی که علائم زنگ دارد را باید قطع و از تکثیر بیشتر آن جلوگیری کنید. ارقامی از گل ختمی مانند Alcea Rugosa در مقابل زنگ مقاوم هستند. حلزون‌های صدف‌دار و بی‌صدف، عنکبوت و سوسک‌های ژاپنی می‌توانند برای این گیاه مشکل ساز باشند.
کاشت گل ختمی در مناطق سرد

در مناطقی که سرما زیاد است، گیا‌هان ختمی می‌توانند به صورت سالیانه در فضای داخلی خانه و در گلدان‌ها کاشته شوند. در زمستان، کم و بیش آن‌ها را آب بدهید و زمانی که هوا گرم‌تر است می‌توانید آن‌ها را در فضای باز قرار دهید.
در مناطقی که می‌شود آن‌ها را در فضای بیرون قرار داد، گل ختمی را در پاییز، از حدود ۱۵ سانتیمتر بالاتر از سطح زمین، هرس کنید؛ سپس روی قسمت ریشه و پایه گیاه، پوششی از کاه و مالچ به قطر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر قرار دهید. در فصل بهار لایه‌ها را به تدریج کم کنید تا ریشه‌ها به آب و هوای جدید خو بگیرند. زمانی که رشد آغاز شد همه مالچ یا کاه را بردارید. در صورت بروز سرما در بهار، پوشش را مجددا ایجاد کنید.

نکات جالب در مورد گل ختمی

  • این گیاه، مرغ مگس‌خوار (Hummingbirds) و پروانه‌ها را به باغ شما جذب می‌کنند.
  • این گل را در کنار گیاهانی چون Dahlia, Clematis, Shasta daisy، درختچه گل رز، سوسن، فلوکس، قرنفل و گل سرخ بکارید.
  • گل‌های ختمی به عنوان گیاه میزبان برای کرم‌های پروانه‌ای به نام" بانوی رنگ آمیزی شده" شناخته می‌شوند. همچنین این گل سایر گرده‌افشان‌ها مانند زنبور عسل و مرغ مگس خوار را به خود جذب می‌کند.


انواع گل ختمی

نمونه‌هایی از گل ختمی در جدول زیر آورده شده است.
شکل اسم ارتفاع نیاز نور زمان گل‌دهی رنگ
Blacknight یا شب سیاه ارتفاع ۱.۵ تا ۱.۸ متر

آفتاب کامل اواسط تابستان بنفش تیره
Chater’s double یا چاتر دوتایی ۱.۵ تا ۲ متر بلندی
 آفتاب کامل اواسط و اواخر تابستان زرد، صورتی، بنفش، قرمز، سفید و گلبهی
Fiesta time یا روز مقدس ۹۰ سانتیمتر
 آفتاب کامل اواسط تابستان صورتی رو به سرخ
Halo series blush یا هالو سرخ ارتفاع ۱.۵ تا ۱.۸ متر
 آفتاب کامل اوایل تا اواسط تابستان سفید با هاله‌ای از رنگ بنفش با مرکز زرد
Halo series cerise یا هالو گیلاسی ارتفاع ۱.۵ تا ۱.۸ متر
 آفتاب کامل اوایل و اواسط تابستان دورنگ صورتی رو به سرخ با بنفش تیره در مرکز
Indian Spring Mix یا هندی بهاری ارتفاع ۱.۵ تا ۲.۵ متر
 آفتاب کامل اوایل تا اواسط تابستان ترکیبی از سایه‌های صورتی و سفید است
Majorette Mix یا ماژوریتی ۰.۵ متر

 آفتاب کامل اواسط تابستان مخلوطی از رنگ‌ها ( سایه‌های صورتی، زرد، نارنجی، قرمز و سفید)
Mars Magic یا جادوی مریخی ارتفاع ۱.۵ تا ۱.۸ متر
 آفتاب کامل اواسط تابستان قرمز
Queeny purple یا ملکه بنفش نیم تا یک متر آفتاب کامل اواسط و اواخر تابستان بنفش تیره
Rugosa یا روگوسا ۱.۵ تا ۳ متر
 آفتاب کامل تیر - شهریور زرد روشن با مرکز تیره‌تر

توضیحاتی در خصوص چند نمونه گل‌های ختمی

Blacknight یا شب سیاه

تیره‌ترین نوع گل ختمی است که در میان تمام گل‌ها منحصر به فرد است. دیگر رنگ‌های این گونه، قرمز، صورتی، زرد و سفید است. این گیاه بیشتر رفتاری شبیه به یک گیاه چند ساله با زندگی کوتاه دارد تا یک گیاه دوساله.
Chater’s double یا چاتر دوتایی

این گیاهان دوساله هستند. در دومین سال خود، گل‌های ختمی پرزدار می‌دهند.

Fiesta time یا روز مقدس

یک نمونه گل ختمی کوتاه‌ قد با گل‌های پر و حاشیه‌دار است که در اویل سال گل می‌دهد. قد کوتاه آن گزینه مناسبی برای باغ‌ها است.
Majorette Mix یا ماژوریتی

این گونه کوتاه قد دارای گل‌های پر، حاشیه‌دار و دو قسمتی، مناسب برای کاشت در کناره‌های باغ است. اگر زود کاشته شوند، اوایل سال گل می‌دهند.
Queeny purple یا ملکه بنفش

یکی از کوتاه‌ترین گونه‌ها، در حدود ۷ تا ۱۰ سانتیمتر، دارای گلبرگ‌های لبه دار، زاویه‌دار است. اگر در بهمن یا اسفند کاشت شود در اویل سال بعد گل می‌دهد.

Rugosa یا روگوسا

مبدا این گیاه روسیه است. گل‌های ۱۰ سانتیمتری دارد که مرغ مگس‌خوار را به خود جذب می‌کند. خوردنی است و نسبت به گونه‌های دیگر در برابر آفات و بیماری‌ها مقاومت خوبی نشان می‌دهد.