مجموعه: مکانهای زيارتي ايران و جهان







مسجد کبود تبریز


ایران مسجدها باعظمت زيادي دارد که هر کدامیک از آنها شاهکاری از هنر و معماری اند و در بازديد از آنها سرشار از احساس معنویت می شوید. یکی از مساجد تاریخی و باابهت ایران مسجد کبود است. مسجدی که به خوبی معماری بعد از اسلام ایران را به نمایش گذاشته است و از اندک مساجد آبی دنیاست.
معرفی مسجد کبود:
مسجد کبود( به ترکی آذربایجانی:گؤی مچید) یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به زمان حکم‌راني قراقویونلوها در قرن نهم هجری است.

مسجد کبود بر اساس کتیبهٔ سردر آن در سال ۸۴۵ هجری شمسی و در زمان سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله قراقویونلو و به فرمان دختر وی صالحه خانم بنا شده است. پاسکال کوست در گذشته از این مسجد با اسم مسجد سنی و مسجدی که شیعیان تمایلی به استفاده از آن ندارند یاد نموده است . کتیبه ای کاشی کاری سردر اصلی مسجد کبود به سال ۸۷۰( قمری) نصب شده است. این کتیبه و ديگر کتیبه های سردر مسجد به خط نعمت الله البواب خوشنویس معروف سده نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده است.
تنوع و ظرافت کاشی کاری و اقسام خطوط به کاررفته در آن و بالاخص به علت رنگ لاجوردی( آبی ايراني) کاشی کاری های معرق آن باعث شده است که به « فیروزهٔ اسلام» آوازه یابد. سبک معماري این بنا به روش آذری است.





مسجد کبود یا فیروزه اسلام



در کتيبه های باقی مانده از اين بنا تاريخ پايان اين مسجد سال ۸۷۰ ه ­ق است. متأسفانه اين بنا در زمین لرزه سال ۱۱۹۳ ه­ ق تبريز ويران شد تمام سقف فرو ريخت و تمامی ديوارها را خراب کرد ولی آنچه از اين بنا باقی مانده در نوع خود بی نظير است و به دلیل کاشيکاری معرق و تلفيق آجر و کاشی و رنگهای بسيار گوناگون کاشيها لقب فيروزه اسلام گرفته است. علاوه بر کاشيکاری ها سردر بسيار بلندش توجه اغلب سياحان و باستان شناسان را بخود جلب نموده است و تمامی آن ها را وادار به نوشتن چند خطی از زيبايی اين بنا نموده است.

عظمت مسجد کبود بعنوان يکی از ده مسجد زيبا و ديدنی و بی همتا از حیث معماري دنیا اسلام به دلیل ملحقات زياد آن از قبيل کاخ مظفريه، خانقاه، صحن و عبادتگاه های درونی، کتاب خانه، قرائت خانه و حوضخانه آن است و همچنین مستقر شدن اين مسجد در قلب شهر تبريز و در جوار جاده ابريشم بر مرکزيت و اهميت آن افزوده است. متأسفانه درحال حاضر هيچ یک از این ملحقات برجای نمانده­ اند صرفا قسمتی از مسجد که آن هم بسيار آسيب ديده بود و بازسازی شده است.








ویژگی منحصر به فرد مسجد کبود:
از خصوصیت های این مجموعه استفاده از عکس های رنگی بجاي متن های طولانی است که در عین زيبايي بخشیدن به اثر، درک آن را براي مخاطب آسان میگرداند.

این مسجد بخاطر تنوع و ظرافت کاشی کاری و اقسام خطوط خوب و اشکال و طرح های بکار رفته در آن و همچنین زيبايي و هماهنگی رنگها به «فیروزه اسلام» معروف است. برعکس رنگ اكثر مساجد ایران فیروزه ای نیست؛ رنگش آبی تیره لاجوردی است كه آن را بی همتا كرده است.

این بنا در سال ۱۳۱۰شمسی جزء آثار ملي به ثبت رسید این مسجد منحصربه فرد نماینده ای از معماري گذشته ايراني ست و تنها اثر برجای مانده از دورە ی فرمان‌روايي قراقویونلوها در پایتخت آنها یعنی تبریز است.





عکس های مسجد کبود


این مسجد آن قدر زیبا و جذاب است که با وجود همه ی صدماتی که در این مدت دیده ولی هنوز هم هنر دوستان را شگفت‌زده ميکند . چیزی که این مسجد را تا این حد مشهور و زیبا کرده استفاده از کاشی های معرق و نقش و نگارهای پرجزئیاتی است که در طراحی داخلی و خارجی آن بکار رفته و اثری معجزه انگیز را خلق نموده است .