نحوه بافت:
نوع گره در قالیهای امروزی منطقه ایلام ترکی بافت بوده و رج شماره قالیها از 45 تا 65 رج میباشد. روش بافت قالی به این صورت بوده که بعد از گلیم بافی ساده قالی با نخ پنبه ای پود گذاری شده و بعد از پودگذاری در هر رج یک پود سفت و نازک با دست از میان چله عبور داده میشود. لازم به ذکر است بعد از اتمام هر رج اضافه پودها قیچی میشوند.
انواع نقشههای قالی
1-ربعی یا 4/1
2-نیمی یا 2/1
3-تمام یا سراسری
4-واگیره قالیهای کردی قالیهای اصیل و قدیمی هستند که نقش آن نسل به نسل تا به امروز باقی مانده است.
آنچه مسلم است در نقوش قالیهای کردی ایلام نفوذ نقش مایههای لری و قشقایی کاملاً هویدا است و با قالیچههای منطقه عرب چریانلو نقاط مشترک دارد. قالیبافان منطقه ایلام از پشت قالیها قدیمتر گرهها را شمارش کرده و به همان تعداد روی چله قالی جدید گره زده میشود در بعضی از موارد بافنده نقش مایههای را به قالی اضافه یا حذف میکند. مواد ذیل در تغییر کیفیت بافت مجدد قالی کردی تاثیر بسزایی دارد. 1-مهارت بافنده 2-رنگ الیاف 3-سلیقه بافنده 4-جنسیت الیاف 5-فرسودگی قالی الگو قالیهای کردی جنبه تولیدی نداشته و صرفاً جهت مصرف خانوارهای روستایی و عشایر بوده است ابعاد انها معمولاً در اندازههای قالیچه ای میباشد و استاندار مشخصی برای قالیها وجود ندارد. قالیهای کردی تنها در تنگناهای اقتصادی که خانوادهها با آن روبه رو میشوند فروخته میشود.
انواع نقوش قالی کردی
1- نقش حوضی: رایجترین نقش فرشهای قایهای کردی در ایلام نقشه حوضی یا ترنج ترنج میباشد که از پانصد سال قبل از میلاد مسیح در بسیاری از مناطق مرسوم بوده و نمونه ای از آن در موزه ارمیتاژ نگهداری میشود.
2- نقش گل هشت پر:این نگاره قدیمیترین نقش متداول در قالیهای عشایری است و پراکندگی ان از دیگر نگارههای مشترک آنها چندین بار بیشتر است.این نقش مایه بیش از دو هزار چهار صد سال است که به همین صورت و بدون تغییر در قالیهای عشایری ایران مورد استفاده قرار گرفته است.
3- نقش خراسانی:نش مایه ای است که از یک لوزی میانی تشکیل شده که از هر ضلع آن سه نگاره قلاب مانند منشعب شده است.این نقش مایه یکی از صورتهای مختلف معروف به خراسانی است که در این نقوش قلاب مانند ساده شده،سر و گردن حیوانات است که به شیوه بسیار متنوع به ویژه برای آراستن ترنجهای لوزی شکل از آن استفاده میکنند.
4- نقشه بوته سه گل
5- نقش گل شطرنجی: این نقش خود به سه نوع دیگر تقسیم میشود: شطرنجی شهری-شطرنجی ساده-شطرنجی پله ای
6- نقش بته جوجه واژه جاجیم که در اصل جاجم خوانده میشودو ظاهراً لفظ ترکی است چون تا با امروز در آسیای صغیر و قفقاز و ترکمنستان همان جاجم گویند و در زبان فارسی نیز واژه جاجیم و جاجم زودتر از سده دهم هجری ضبط نشده است در جاجیم برای پیداری کردن طرح و نقش از تار نیز همچون پود کمک میگیرند گه بر خلاف گلیم که هر دو رویه آن پود هست و تارها پیدا نیست.
جاجیم دستبافی است که به هر دو رویه آن تارها آشکار است. به حکم کاربرد تارها رنگارنگ و نقش پرداز روش طراحی جاجیم سوای نقش پردازی گلیم است چرا که جهت امتداد طرح و نقش به تبع جهت امتداد رشتههای تار ناگزیر قائ است و از درازا به همین سبب نقش پردازی جاجیم منحصر است به نقش محرمات قائم(راه راه) طرحهای چهار خانه و شطرنجی و طرحهای سراسری که در جهت قائم قابل امتداد میباشد. در گویش ایلامی طرهها و نقشها به این نامها خوانده میشود. 3 بنی-5 بنی-7 بنی-خانه خانه-راه راه