عارضه پرکنی یک مشکل اساسی در طوطی سانان میباشد که مدتهاست تبدیل به موضوع بحث برانگیز بین دامپزشکان و صاحبان طوطیهای قفسی، جهت رفع مشکل شده است. رفتار آرایش توسط منقار در پرندگان یک رفتار طبیعی است. با این وجود الگوی طبیعی آرایش پر در طوطی سانان مطالعه نشده است. اکثر محققین پرکنی را یک رفتار اغراق آمیز در آرایش پرها توسط منقار میدانند.
پرنده های سالم بخش عمده ایی از روز را به آرایش خود میگذرانند. صرف نظر از مدت زمان آرایش کردن با منقار، نباید آسیبی به پوست و پرها برسد. پرکنی در طوطی سانان با جویدن و قطع کردن پرها و آسیب به بافتهای نرم همراه است.
علائم بالینی متفاوتی از صدمهی محدود پرها گرفته تا برهنه شدن قسمتی از بدن و تراشیده شدن بافت نرم نمایان میشود. پرهای جویده شده با ظواهر غیر منظم همراه با شاخه شاخه شدن پر و شکاف در طول،بروز میکند.
صدمه معمولاً به قسمت هائی از بدن پرنده که در دسترس منقار میباشد وارد میگردد. توزیع از دست دادن پر یا صدمه به پر متفاوت است. براساس مطالعات مختلف قسمتهای داخلی رانها و جناغ سینه، بالای دم و زیربالها درگیر میشود. و شروع بیماری اغلب به صورت متقارن میباشد.
تشخیص پرکنی طوطی
آسیب به پر، کندن پر یا از دست دادن پر ممکن است در نتیجه علل مختلفی از قبیل دارویی، محیطی یا رفتاری باشد. خودآزاری نسبت به پرها یا پوست یک علامت غیر اختصاصی میباشد که علتهای مختلفی میتواند داشته باشد. اختلالات دارویی، کمبودهای تغذیه ای، مواد سمیو محرکهای محیطی در عارضه پرکنی باید مورد توجه قرار گیرند. تشخیص ناهنجاریهای پر در پرندگان به کمک معاینات فیزیکی و تاریخچه بیماری یا آزمایشهای تشخیص مناسب مسیر میباشد. هر طرح درمانی بایستی هم نیازمندیهای فیزیکی و هم روانی بیمار را برآورده سازد.
تشخیص تفریقی پرکنی طوطی
از دلایلی که باعث پرکنی میشوند عبارتند از انگلهای داخلی- درماتیت ها یا فولیکولیتهای عفونی اولیه و عدم تعادل ترشحات غدد داخلی بدن.
عوامل اخیر از عوامل کمتر شایع میباشند. تأثیر خارش، آلرژی و حساسیت شدید روی پرکنی آشکار نیست.
یک معاینه فیزیکی خوب میتواند بسیار مفید باشد. کیفیت هوا، سطح رطوبت و قرارگرفتن در معرض سموم شیمیایی یا دود نیز باید مشخص شوند.
گرفتن تاریخچه رفتاری برای بیماریهای پرندگان زمانبر ولی به میزان زیادی مهم است و جزیی از فرآیند تشخیص میباشد. اطلاعات حاصله از تاریخچه نه تنها به تشخیص کمک میکند بلکه در تصمیم گیری برای یک برنامه درمانی مناسب مفید خواهد بود.
علل مختلف عارضه پرکنی
دلایل ایجاد عارضه پرکنی هنوز مشخص نشده است اما فراگیرترین نظریه خستگی میباشد. این یک توضیح ساده کلی برای یک اختلال پیچیده است که احتمالاً به عنوان نتیجهای از عوامل چندگانه شامل تأثیرات رشد، آسیبهای اجتماعی شدن، ناهنجاریهای عصبی شیمیایی، عوامل محیطی، رفتارهای خلقی، تأثیرات هورمونی، ژنتیکی، مشکلات پزشکی تشخیص داده نشده و عوامل یادگیری، گرفته میشود.
جستجو به دنبال غذا و آذوقه فعالیتی است که زمان زیادی را در پرندگان خانواده طوطی به خود اختصاص میدهند. تدارک بی چون و چرای غذا برای پرندگان خانواده طوطی قفسی، همچنین محدودیتهایی در حرکت آزاد ممکن است پرندگان را در معرض افزایش مشکلات رفتاری قرار دهد. تلاشهای غنی سازی محیطی برای گونههای مختلف پرندگان، اهمیت فراهم آوردن فرصتهایی برای جستجو به دنبال غذا و آذوقه توسط پرنده را ثابت کرده است. محیط های بهینه برای پرندگان خانواده طوطی قفسی نیز باید فرصتهایی را برای پرنده فراهم سازد تا رفتارهای مختص گونه ایی را ترغیب کند.
.
.
.
.
.
علل دیگر مربوط به رفتارهای تولیدمثلی که باعث پر کنی در پرندگان میشود شامل موارد ذیل است:
قرار دادن در معرض جفت نامناسب
دلزدگی از جفت
نداشتن یا از دست دادن جفت
حضور پرندگان دیگر در محیط، آشیانه
نوزادان خانواده طوطی نوزاد زودرس هستند و نیاز به یک دورهی نسبتاً طولانی مراقبت مادرانه دارند. پرندگانی که به تازگی از تخم بیرون آمده اند در برنامه های نگهداری در قفس غالباً از والدینشان دور میشوند و توسط افراد جانشین مادر به منظور ایجاد روابط اجتماعی کافی با انسانها پرورش مییابند. اگر پرندگانی که توسط افراد جانشین مادر پشتیبانی میشوند، مهارتهای لازم و کافی را توسط افراد با تجربه کسب کنند احتمال بروز پرکنی آنها کاهش خواهد یافت علاوه بر این دست آموزی و ارتباط اجتماعی با انسان در این گونه پرندگان به میزان زیادی افزایش خواهد داشت .