تکنولوژی در جهت ارتقای کیفیت زندگی و تسهیل در انجام امور هر روز در حال پیشرفت است و مردم تنوع طلب نیز به سمت آن جذب می شوند.




استفاده از تکنولوژی از جمله تلفن همراه، رایانه و اینترنت که در بین تمامی اقشار و سنین به ویژه جوانان رایج است، علاوه بر داشتن مزیت هایی، در صورت استفاده نامناسب و بیش از اندازه، معایب و آسیب هایی در زمینه های جسمی و روحی به ویژه در کودکان و نوجوانان به دنبال دارد.


امروز به هر جمعی که وارد شویم نخستین چیزی که توجه ما را به خود جلب می کند گوشی تلفن همراه است و گاهی افراد آن قدر غرق در گوشی های خود شده اند که از اطرافیان خود غافلند و ارتباطات آنها ضعیف و ضعیف تر می شود.
حتی برخی از اعضای خانواده در یک خانه به جای ارتباط چهره به چهره از گوشی همراه و فضای مجازی برای برقراری ارتباط استفاده می کنند که عواقب آن انزوای اجتماعی و کم شدن ارتباطات و عواطف است.

کودکان و دانش آموزان نیز وقتی به بزرگسالان خود نگاه می کنند به دلیل کنجکاوی تمایل به استفاده از این وسایل را دارند و گاهی حتی با اصرار از خانواده های خود طلب گوشی همراه و یا رایانه می کنند.
افراد اگر در سن کم از این ابزار استفاده کنند ناگهان با حجم وسیعی از اطلاعات، افراد ناشناس و حتی شایعه هایی روبه رو می شوند که نحوه برخورد و استفاده مناسب از آنها را نمی دانند.

استفاده از گوشی همراه و رایانه در بین کودکان می تواند خطرساز باشد چون به راحتی به فضای مجازی اعتماد می کنند و ممکن است با افرادی آشنا شوند که برای آنها مشکل ساز شوند اما نقش والدین و معلمان در این بین بسیار مهم است.
کارشناسان عوارض جسمی و روحی استفاده از این وسایل ارتباطی را در کودکی زیاد می دانند و بر این باورند والدین نقش مهمی در کنترل کودکان و کاهش آسیب ها دارند.
به گفته کارشناسان دانش آموزان امروز برای انواع آموزش های درسی خود از این وسایل استفاده می کنند که در صورت استفاده مناسب و به اندازه می تواند مفید باشد اما در صورتی که بیش تر از حد مورد استفاده قرار گیرد می تواند باعث تنبلی فکری شود.
دانشیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز در این خصوص اظهار کرد: کودکان نیازهای ویژه ای دارند که باید به آنها توجه کرد؛ این نیازها با توجه به سن، جنسیت و عوامل اقتصادی و فرهنگی تغییر می کنند.
دکتر سودابه بساک نژاد ادامه داد: توجه به عوامل محیطی و فرهنگی که کودکان در آن رشد می کنند در رشد هوشی و شخصیتی کودکان تاثیر دارد از جمله توجه به استفاده از رایانه، تلفن همراه، انواع آموزش ها و بازی هایی که با استفاده از کانال های مختلف ارتباطی رایانه ای انجام می شود.
وی افزود: این سیستم جدید ارتباطی جذاب، پر بازدید و در دسترس است بنابر این هر فرد در هر شرایط سنی قادر به استفاده از آنهاست.

**تکنولوژی های جدید می تواند باعث شکل گیری شخصیت منفی در کودکان شود
بساک نژاد گفت: هر چند سیستم های رایانه ای و تکنولوژی جدید ارتباطی، راه های ارتباط را آسان کرده ولی مشکلاتی هم ایجاد کرده که می تواند منجر به شکل گیری شخصیت منفی در کودکان شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: همانند سازی با شخصیت های بازی های رایانه ای، اعتیاد به اینترنت، آشنایی با اطلاعات غلط و مفاهیم نامانوس از جمله مشکلات استفاده از رایانه به ویژه در سن کم است.

**استفاده بیش از پنج ساعت از اینترنت، اعتیاد است
وی اظهار کرد: استفاده بیش از پنج ساعت از اینترنت، اعتیاد تلقی می شود و بیشتر کودکان در هنگام استفاده از شبکه های اجتماعی رایانه ای زمان را فراموش می کنند و چنان غرق آن می شوند که حتی بیرون رفتن از منزل، ورزش و تغذیه را رها می کنند.
بساک نژاد در خصوص عواملی موثر در روی آوردن کودکان به سمت تکنولوژی گفت: عامل فردی از جمله این عوامل است به این معنی که برخی افراد به دلیل احساس تنهایی، سعی می کنند تا بدین طریق احساس حمایت به دست آورند و عامل دیگر اجتماعی است یعنی افراد دیگر، کودکان و نوجوانان همسال خود را تشویق می کنند تا به سمت تکنولوژی پیش بروند.
دانشیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: احترام متقابل والدین و توجه به نیازهای کودک و نوجوان و در دسترس بودن والدین برای فرزندان توجه و گوش دادن به والدین نقش مهمی در پیشگیری از این آسیب های نوپدید دارد.
وی در خصوص نحوه مقابله والدین با این پدیده گفت:نخستین راه آگاهی و آشنایی والدین با رایانه و شبکه های اجتماعی بازی ها و برنامه هایی است که کودکشان به آن علاقمند هستند.

** کودکان پیش از دوره پیش دبستانی نباید درگیر تلفن همراه و رایانه شوند
بساک نژاد اضافه کرد: توجه به استفاده از تبلت، تلفن همراه یا رایانه در سنین پیش دبستانی و مدرسه فقط برای آموزش مناسب است و پیش از آن کودک نباید درگیر آن شود چون از نظر روحی و روانی آمادگی لازم را ندارد.
وی افزود: از آنجا که کودکان نحوه استفاده از این گونه وسایل را به خوبی نمی دانند دچار تنبلی می شوند.
وی بیان کرد: استفاده از رایانه و تبلت در سن پایین، باعث پیری زودرس می شود چون راه حل همه مسائل آماده است و فکر درگیر نمی شود.
بساک نژاد اظهار کرد: والدین از ابتدا برای کودک زمان بندی قائل شوند و محبت و توجه به کودک، ایجاد اعتماد در کودکان و همراهی با وی در انجام کارهای روزانه منجر به کاهش استفاده کودک از رایانه و شبکه های رایانه ای می شود.
یک متخصص اعصاب و روان نیز گفت: هر چیزی که قابلیت ایجاد لذت و خوشایندی را در فرد داشته باشد احتمال وابستگی و اعتیاد و تکرار وسواس گونه را دارد و تکنولوژی تلفن همراه، بازی های رایانه ای، اینترنت و فضای مجازی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
دکتر شاهین نوروزی ادامه داد: در سنین پایین قدرت خود کنترلی هنوز پایین است و قسمت هایی از مغز که مسئول کنترل احساسات و تکانه ها هستند رشد کافی نکرده اند.
وی افزود: خاطره خوشایند موارد فوق همراه پر کردن وقت، سرگرم شدن، رهایی از احساس بی حوصلگی و تمرکز خوشایند در ذهن فرد، زمینه ساز رفتارهای شبه اعتیادی می شود و به تدریج از کنترل کودک خارج می شود.
نوروزی بیان کرد: استفاده از تکنولوژی در این سن و بیش از حد با تبدیل به عادت اجبار گونه باعث آسیب های مختلف اجتماعی، تحصیلی، خانوادگی و روانی می شود و کودک و نوجوان توان رهایی از این عادات تکراری را ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: زمینه های استعداد وراثتی بیولوژیک، نوع مزاج فرد، پسیکو پاتولوژی زمینه ای (آسیب روانی) و محیط خانوادگی و اجتماعی و نوع فرزند پروری در شکل گیری این عادات بیمارگونه موثر هستند.

** انزوای اجتماعی و بی قراری از جمله عوارض تلفن همراه در سن پایین است
وی اضافه کرد: وابستگی روانی، افسردگی، اضطراب و بی قراری، افت عملکرد تحصیلی، انزوای اجتماعی، اختلال در روابط اجتماعی، علاقه نداشتن به امور طبیعی و خوشایند زندگی مانند ورزش و روابط با دیگران، تفریحات، اختلال در خواب، اشتها، ایجاد چاقی و بی تحرکی و احتمال گرایش به عادات بد دیگر همچون مصرف سیگار و قلیان از جمله عوارض استفاده از تلفن همراه و دیگر تکنولوژی ها در سن پایین است.
نوروزی بیان کرد: والدین باید با روش های فرزند پروری مناسب، ارتباط خوب و موثر با کودک ونوجوان، وجود مقررات مشخص در خانواده، قوانین مشخص و محدود کردن زمان استفاده از تلفن همراه، اینترنت و بازی های رایانه ای، کودکان خود را مراقبت کنند.
این متخصص اعصاب و روان گفت: مشخص شدن عواقب رعایت نکردن مقررات فوق مانند محروم سازی از برخی امور خوشایند، اجتناب از تنبیه فیزیکی و خشونت و ارائه نکردن الگوی خشن و نامناسب از والدین و جدیت همراه با مهربانی و ارزش بخشیدن به الگوی درس خوانی و سختکوش بودن در یک بستر تربیتی مناسب باعث پیشگیری و درمان خواهد شد.
کارشناس مسئول فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خوزستان نیز در خصوص برخی راهکارهای آموزشی و فرهنگی در این باره گفت: دور نگهداشتن کودکان از این وسایل غیر ممکن است اما آموزش استفاده کمتر مقدور و منطقی است.
شعله پرند اظهار کرد: از موثرترین راه های ایمن نگداشتن، آموزش آنها از سنین پایین و آشنایی و افزایش آگاهی کودکان درباره خطراتی است که امکان مواجه شدن با آنها در فضای مجازی وجود دارد.
وی افزود: دستگاه های مربوطه باید منابع آموزشی که چگونگی شناسایی تهدیدها، خطرات و اقدام های ضروری برای مقابله با این پدیده را نشان می دهد برای والدین تهیه کنند.
پرند ادامه داد: آموزش کودکان با توجه به افزایش سن آنها باید مورد بازبینی قرار گرفته و به روز شود و والدین به آنها آموزش دهند که مخاطبان آنها در فضای مجازی همانی نیستند که اعلام می کنند.
این کارشناس مسئول گفت: آموزش به کودکان برای محرمانه نگهداشتن اطلاعات خصوصی و ملاقات نکردن حضوری با افراد دنیای مجازی نیز اهمیت دارد و در صورت تهدید از طرف این افراد به سرعت و بدون ترس با خانواده صحبت کنند.

** کتابخوانی و افزایش مراکز تفریحی سالم از راهکارهای دورکردن کودکان از تلفن همراه
وی بیان کرد: کمک به ترویج گیم نت هایی که کنترل می شوند، افزایش مراکز تفریحی سالم و با قیمت مناسب برای کودکان و نوجوانان و برگزاری کلاس های آموزش کار با گوشی ها و برنامه های آن برای والدین و تاکید بر نصب برنامه های کنترل کننده برای فرزندانشان از جمله راه های کم کردن عوارض استفاده از تلفن همراه و اینترنت برای کودکان و دوری آنها از این ابزارها است.
پرند اظهار کرد: فعالیت های کتابخوانی، انیمیشن نمایش خلاق، نقاشی، کاردستی و نوشتن خلاق داستان نویسی از جمله فعالیت هایی است که به ویژه در کانون پرورش فکری، می تواند کودکان را سرگرم کند.









منبع سلامت نیوز