مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان









زندگینامه لئونارد اویلر






زندگینامه لئونارد اویلر


( 1707- 1783 م) لئونارد اویلر در بال سوئیس چشم به جهان گشود و با هدف وزارت همانند پدرش وارد دانشگاه شد؛ ولی علوم و ریاضیات جاذبه ی بیشتری نسبت به زبان عبری و الهیات برای وی داشت. با کمک پروفسور يوهان برنولی که از دوست های پدرش بود، اجازه یافت که در رشته ی ریاضیات تحصیل کند.






لئونارد اویلر یک ریاضیدان و فیزیکدان برجسته ی سوییسی بود که بطور گسترده ای به عنوان یکی از پایه گذاران ریاضیات محض شناخته می شود. وی در هندسه ی تحلیلی و مثلثات مدرن کارهای متعددی انجام داده است. کار حیاتی و سازنده ی اویلر باعث انقلاب در حساب دیفرانسیل، هندسه و نظریه ی اعداد شد.






پدر لئونارد اویلر دوست داشت پسرش یک روحانی بشود. لئونارد وارد دانشگاه بازل شد و به زودی در آن جا به هندسه علاقمند گشت. اویلر با حمایت مدرس آينده اش، یوهان برنولی، پدر خود را برای ادامه دادن ریاضیات قانع کرد.






لئونارد اویلر در سال 1727 عضوی از فرهنگستان علوم سن پترزبورگ شد. وی همچنين از سال 1727 تا 1730 برای نیروی دریایی روسیه به عنوان ستوان پزشکی کار می کرد . در سال 1730 اویلر در فرهنگستان به عنوان استاد فیزیک تدریس می کرد و سه سال بعد یعنی در سال 1733، استاد ریاضیات شد.






پس از آن که اویلر فارغ التحصیل شد، کاترین نخست ملکه ی روسیه وی را برای تدریس ریاضیات کاربردی به پترزبورگ دعوت کرد. وی پس از سه سال خدمت در نیروی دریایی روسیه به عنوان افسر پزشک، استاد تمام وقت فیزیک شد. در سال 1733 کرسی ریاضیات را که پس از دانیل برنولی پسر يوهان برنولی خالی شده بود اشغال کرد. با افزون شدن دستمزد سالانه، اویلر با کاترین گسل ازدواج کرد. حاصل این ازدواج 13 فرزند بود که تنها ۵ نفر از آن ها زنده ماندند. قابلیت تمرکز اویلر افسانه ای بود. وی ادعا می کرد که بعضی از برترین کارهای خود را زمانی انجام داده است که فرزندانش روی پاهایش بازی می کردند.






اویلر در سال 1736 کتاب مکانیکا را نوشت که طرح جدیدی از فیزیک نیوتونی بود و علل هندسی را به شیوه های تحلیلی تازه تبدیل کرد. وی معادلاتی برای پیش بینی شارش، جریان هرج و مرج و فشار ناشی از شاره ها به دست آورد . در علوم هوانوردی از معادلات اویلر استفاده می شود.






زمانی که سیاست روسیه سست شد، اویلر با تشویق فردریک کبیر، پادشاه پروس، به آلمان هجرت کرد و در آکادمی برلین مفاهیم ریاضیات عملی را وارد موضوعاتی مثل مدارهای سیارات، علم پرتابه ها، ساخت کشتی، دریانوردی، نورشناسی و صوت شناسی کرد. وی اصطلاحات ریاضی را هم گسترش داد و مجموعه ای از نام ها و اصطلاحات را به کار گرفت.






عاقبت اویلر از مداخله های فردریک در آکادمی برلين خسته شد و بعد از ۲۵ سال زندگی در برلین به سن پترزبورگ بازگشت و تا زمان فوت خود آن جا ماند. در سال های پاياني زندگی، اویلر کاملاً روشندل شد. با این وجود به علت حافظه ی استثنایی خود و به کمک پسرش یوهان این عیب عضو در فعالیت هایش تأثیر منفی نگذاشت.






کتاب سه جلدی به اسم نامه هایی به شاهزاده ی آلمانی را نوشت و در آن مضامین اصلی علوم را تشریح کرد. اویلر با استفاده از مسأله ی سه جسمی محاسبه ی مدار ماه تحت تأثیر گرانش زمین و خورشید را انجام داد. حرکت ماه برای فرماندهان کشتی های ماهیگیری برای محاسبه ی طول جغرافیایی مهم بود. شیوه وی برترین شیوه قابل دسترس برای بیش از یکصد سال بود.






اویلر در زمان زندگی اش بیش از ۸۰۰ مقاله تهیه کرد. آکادمی سن پترزبورگ بعد از مرگ اویلر منتشر اثرهای منتشر نشده ی وی را به مدت ۵۰ سال ادامه داد.







لئونارد اویلر در زمان زندگی اش بیش از ۸۰۰ مقاله تهیه کرد






سفر به آلمان


با آغاز دهه ی 1740، آوازه اویلر به اوج خود رسیده بود. وی تا آن سال دو جایزه ی گرند پرایز پاریس را تصرف کرده بود. آوازه این دانشمند سبب شد تا محفل ها علمی آلمان از وی برای سفر به برلین دعوت کنند. اویلر نخست ترجیح داد تا در روسیه بماند ولی سختی های سیاسی آن سالها و فشار بر فعالان خارجی، سبب شد تا دانشمند سوئیسی پیشنهاد بعدی آلمانی ها را قبول کند. قرار بر این بود که این دانشمند در آکادمی علوم برلین که جایگزین انجمن علوم بود، فعالیت کند. اویلر در 19 ژوئن سال 1731، سن پترزبورگ را ترم کرد و در 25 جولای، به برلین رسید.






اویلر در نامه ای به یکی از دوستانش در آن سال ها نوشته بود:


من آزادم تا هر کاری که دوست دارم در زمینه ی تحقیقاتم انجام دهم. پادشاه من را پروفسور خود خطاب می کند. احساس خوشحال ترین فرد روی زمین را دارم.






اویلر بعد از جابجایی به برلین هم هنوز از طرف دولت روسیه مقرری اخذ می کرد. وی با این پول، برای آکادمی سن پترزبورگ کتاب و ابزار خرید، برای آن ها گزارش های علمی می نوشت و به روس های جوان، تعلیم می داد.






عاقبت در سال 1744، آکادمی علوم برلین تأسیس شده و پیر لوئی موپرتوئی بعنوان رییس آن انتخاب شد. اویلر هم بعنوان رییس بخش ریاضیات و همچنين معاون موپرتوئی درگیر به فعالیت شد. این دو دانشمند در سال های بعد به دوست های نزديک یکدیگر تبدیل شدند. اویلر در آن سالها فعالیت های متعددی برای این آکادمی انجام داد.






اویلر، مسئول آزمایشگاه و باغ های گیاه شناسی مجموعه بود. وی در استخدام کارکنان، مدیریت مسائل مالی و به طور اختصاصی، مدیریت انتشار تقویم ها و نقشه های جغرافیایی گوناگون را در این آکادمی عهده دار بود. فروش این نقشه ها و تقویم ها، منبع درآمد مناسبی برای آکادمی برلین بود. پادشاه آلمان هم، حل مسائل کاربردی گوناگون را بر عهده ی این دانشمند گذاشته بود. اصلاح سطح تراز کانال Finow و نظارت بر عملکرد سیستم آبی و لوله کشی اقامتگاه تابستانه پادشاه در San Souci از اقدامات اویلر در این زمينه بود.






نظریه ها و اثرهای علمی به یاد ماندنی


پس از مرگ لئونارد اویلر، اکادمی علوم سن پترزبورگ تا 50 سال بعد هنوز آثاری از وی را چاپ کرد. فعالیت های علمی این دانشمند بزرگ خصوصا در زمينه ی ریاضیات به قدری بزرگ است که در یک مقاله ی بیوگرافی، امکان پرداختن به تمام آن ها نیست. وی در تمام تاریخ به عنوان پرکارترین ریاضی دان شناخته شده است. او اثر متعددی در ترقی مطالعه ی هندسه ی تحلیلی و مثلثات داشت. جالب است بدانید اویلر نخستین کسی است که سینوس و کسینوس را بعنوان توابع ریاضیاتی معرفی کرد. قبل از وی، بطلمیوس آن ها را به عنوان وترهایی از دایره وصف کرده بود.






ریاضیات کاربردی


یکی از شاخه های مهم مطالعه های اویلر، به پیاده سازی تحلیل های عددی و محاسبات عددی در حل مسائل حقیقی دنیا مربوط است. وی از انواع ابزارها هچون اعداد برنولی، سری های فوریه و اعداد اویلر و همین طور انواع انتگرال ها برای حل این مسائل استفاده می کرد. در آخر، این دانشمند نقش بزرگی در استفاده از ریاضیات برای حل مسائل فیزیکی داشت.






فیزیک و نجوم


اویلر در توسعه و گسترش ی نظریه ی پرتو اویلر برنولی نقش داشت که امروزه به عنوان سنگ بنای مهندسی شناخته می شود . در واقع اویلر علاوه بر پیاده سازی فرمول ها در مسائل مکانیک کلاسیک، از آن ها در حل مسائل نجومی و آسمانی هم استفاده کرد. وی با این ابزارها توانست مدار دقیق ستاره های دنباله دار و سایر اجرام آسمانی را محاسبه کند. در نتیجه ی پژوهش های وی، توسعه و گسترش ی جداول دقیق عرض جغرافیایی هم انجام شد.






مقاله ها و کتاب ها


در طول این زمان اویلر مقاله های متعددی نوشت و کتابی با اسم" مکانیک" را به چاپ رساند. این کتاب نخستین کاری بود که دینامیک نیوتونی را در قالب تحلیل های ریاضی به تصویر می کشید. این کتاب سبب آوازه جهانی وی به عنوان یک ریاضیدان برجسته شد. اویلر در سال 1741 با دعوت فردریک کبیر عضو فرهنگستان علوم برلین شد. هرچند این دو هیچگاه رابطه خوبی با یکدیگر نداشتند. در هر صورت، اویلر بیش از 200 مقاله و 3 کتاب درباره تفکیک و تحلیل ریاضی نوشت و همچنين در طول اقامت خود در برلین یک رساله ی علمی معروف با اسم" نامه هایی به یک شاه زاده خانم آلمانی" را چاپ کرد.






اویلر همکاری های پیشگامانه ای در هندسه ی تحلیلی، مثلثات، حساب دیفرانسیل و نظریه ی اعداد داشته است. وی نخستین شخصی بود که معادلات دیفرانسیل لایبنیتس و شیوه تفاضلی نیوتن در ریاضیات تحلیلی را کامل کرد، و نظریه ی عدد اول و قانون ارتباطات متقابل قوه ی چهارم را در مورد تئوری اعداد مطرح کرد. اویلر حدود 886 کتاب و مقاله به چاپ رساند و امروزه هم نیرومندترین نویسنده ی ریاضیات در طول تاریخ به شمار می رود.






کشف هایی که در نیمه سده هجدهم در زمينه تحلیل ریاضی انجام گرفته بود به شیوه ای منظم توسط اویلر در مجموعه سه کتاب زیر خلاصه شده است:






مدخلی بر تحلیل نامتناهی (۱۷۴۸)


روش های حساب دیفرانسیل (۱۷۵۵)


روش های حساب انتگرال (‎۱۷۶۸–۱۷۷۰)






وی هر روز اکتشافی به اکتشافات خود می افزود و تعداد آن ها آن قدر زیاد است که چه بسا امروزه موفق به چاپ کامل اثرهای وی نگردیده اند.






وی سه روز را به حل مسئله ای که از طرف آکادمی مطرح شده بود گذراند و بعد از آن به بستر بیماری افتاد. در این بیماري یک چشم خود را از دست داد در سن ۶۰ سالگی بینایی چشم دیگرش هم از دست رفت. گر چه چشم وی را با موفقیت عمل کردند ولی زخم آن دچار عفونت شد و برای همیشه چشمان خود را از دست داد. اویلر در ۱۸ سپتامبر ۱۷۸۳ زمانی که درگیر محاسبه مسیر سیاره اورانوس بود یک دفعه با گفتن کلمه« من مُردم» زندگی را بدرود گفت.







اویلر در کنار همسرش، کاترینا، در قبرستان لوتران در اسمولنسک به خاک سپرده شده است






اواخر زندگی و مرگ


لئونارد اویلر در سال 1783 بر اثر خونریزی مغزی فوت کرد. وی در موقع مرگ 76 سال سن داشت. اویلر در کنار همسرش، کاترینا، در قبرستان لوتران در اسمولنسک به خاک سپرده شده است.