کاخ صاحبقرانیه | تفرجگاه ییلاقی شاهان قاجار









photo by Payam Rahmani
در تهران غرق در زندگی مدرن شده ایم و غافل از خیلی از زیبایی ها…
ساختمان ها هر روز بیشتر سر به فلک می کشند و بیشتر آسمان را می شکافند. معماری هر روز جلوه ی تازه تری را به نمایش می گذارد تا چشم های بیشتری را خیره کند. شیوه های نوین مهندسی رقابت تنگاتنگی با یکدیگر دارند تا جدیدترین ابتکارات خود را به نمایش بگذارند. در این بازار داغ و پر هیاهو هستند ساختمان هایی که بی ادعا در گوشه ای از تهران جا خوش کرده اند و در کنار منحصر به فرد بودنشان وقایع تاریخی زیادی را در قلب خود ثبت کرده اند.
این ساختمان ها در چهار گوشه ی تهران نیز به چشم می خورند. هر کدام قصه های زیادی را دیده و حرف های زیادی را شنیده اند اما سکوت اختیار و راز های زیادی را در میان دیوارهایشان مدفون کرده اند. ساختمان هایی که روزی محل گذر افراد زیادی بوده اند و هیاهوهای زیادی را تجربه کرده اند امروز در حال گذراندن روزها در تنهایی هستند.
در شمال پایتخت ایران یکی از جلوه های معماری خودنمایی می کند. باغی که مجموعه ای از ساختمان های زیبا را در خود جای داده و جلوه ی خاصی را به نمایش گذاشته است.
امروز کارناوال قصد گشت و گذار در بنایی تاریخی در تهران را دارد. پیشتر به گشت و گذار در باغ نیاوران پرداختیم و دیده هایمان را در مطالب .زیر با شما به اشتراک گذاشتیم:
کاخ نیاوران تهران | خانه مجلل پهلوی ها
کوشک احمدشاهی | عمارت قاجاری در باغ نیاوران
موزه خودرو های اختصاصی نیاوران
موزه جهان نمای نیاوران | نمایشی از چهار گوشه دنیا
باغ موزه کتیبه های کاخ نیاوران | گوشه ای از تاریخ ایران
امروز به سراغ قدیمی ترین بنای این باغ می رویم.
با کارناوال گشتی در کاخ صاحبقرانیه داشته باشید …




چرا کاخ صاحبقرانیه؟

_ کاخ صاحبقرانیه یکی از مجلل ترین کاخ های دوره ی قاجار به شمار می رود و در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است.
_ این کاخ در مجموعه ی فرهنگی – تاریخی نیاوران قرار دارد که با فضای زیبا و چشم نواز و بناهای تاریخی متعدد می تواند روز خوشی را برای شما رقم بزند.
– قرارگیری این کاخ در یکی از مناطق زیبای پایتخت و همجواری اش با پارک نیاوران می تواند دلیل دیگری برای انتخاب کاخ صاحبقرانیه برای مقصد تهرانگردی باشد.




از میان باغ نیاوران گذر می کنیم

برای رسیدن به کاخ نیاوران باید به درون باغی تاریخی قدم بگذاریم. باغی که در گوشه ای از تهران جا خوش کرده و از زمان قاجار تا به حال قصه هایی را به خود دیده است. درختان سر ه فلک کشیده در جای جای باغ قد بر افراشته و مامنی برای پرندگان شده اند. صدای پرندگان از هر سو شنیده می شود و موسیقی طبیعت نوای گوش نوازی را می نوازد.
طبیعت چشم نواز این باغ قسمتی از تاریخ ایران را به خود دیده است. این باغ در زمان فتحعلی شاه در محلی ساخته شد که پیش تر از این نیزاری بیش نبود. به همین دلیل این باغ به نی آوران مشهور و در گذر زمان با نام نیاوران خوانده شد.
محمد شاه بنای کوچک و ساده ای در آن ساخت اما ناصرالدین شاه بنای با شکوه صاحبقرانیه را در آن بنیان نهاد. آخرین بنای ساخته شده توسط سلسله ی قاجار در این باغ کوشک احمد شاهی نام دارد و دقیقا در میانه ی باغ است.
محمد رضا پهلوی در زمان سلطنت خود دستور تخریب بناهای کوچک باغ و احداث کاخی مدرن جهت سکونت خود و خانواده اش صادر کرد. وی تا زمان خروج از ایران در همین بنا سکونت داشت و از کاخ صاحبقرانیه به عنوان محل کار استفاده می کرد.
بنایی که قصد ورود به آن را داریم کاخ صاحبقرانیه که به عنوان محبوب ترین کاخ ییلاقی ناصرالدین شاه شناخته می شود.




کاخ صاحبقرانیه |

وارد مجموعه که می شویم پس از گذر از فضای زیبای باغ نیاوران، کاخ صاحبقرانیه به عنوان قدیمی ترین بنای موجود در مجموعه مارا به سوی خود می کشاند.
به کاخ که نزدیک می شویم نمای آن ما را در خود غرق می کند. نمای زیبایی که سالیان متمادی زیبایی هایش را حفظ کرده و استوار مانده است. سقف شیروانی سبز رنگ بر روی سپیدی ساختمان ترکیبی چشم نواز را به وجود آورده است . فضای زیبای روبروی کاخ به مانند میدانی ساخته شده و فضایی متفاوت را نمایش می دهد. درختان بلوط، افرا، سپیدار، زبان گنجشک، فیکوس جنگلی و درختان میوه ی آلو، گردو و توت مجنون کاخ را در بر گرفته اند. نمی شود که از کنار این فضا رد و شد و لحظه ای توقف نکرد. تماشا کردن این کاخ لذت عجیبی دارد و انسان را به فکر فرو می برد. شکوه معماری ایرانی از نمای این کاخ هم قابل لمس است اما درونش داستان های دیگری برای خودش دارد .




تاریخچه کاخ صاحبقرانیه

محمدشاه غازی پدر ناصرالدین شاه در محلی به نام قلعه ی محمدیه که در کنار جاده اوین و دویست متری شمال غربی باغ فردوس واقع بود و کاخ ییلاقی وی به شمار می رفت، دار فانی را وداع گفت.
ناصرالدین شاه پس از مرگ پدر به تهران آمد و پس از اتمام مراسم عزاداری و تاجگذاری به پادشاهی رسید. به گواهی اسناد تاریخی، در یکی از روزهای سلطنت وی، هنگامی که خدمه در حال آماده ساختن مقدمات برای رفتن او به ییلاق بودند به رئیس تشریفات، ایشیک آقاسی، گفت:
من امسال از رفتن به ییلاق صرف نظر میکنم ، قلعه ی محمدیه گذشته از آنکه جائی گرم و کم آب است ، مرا به یاد پدر تاجدار مرحومم میاندازد.
در نهایت دستور پیدا کردن محلی مناسب تر، خوش آب و هواتر و باصفاتر را برای احداث یک کاخ ییلاقی صادر کرد. ایشیک آقاسی پس از جستجوی فراوان به خدمت ایشان رسید و اعلام کرد که در میان ییلاقات تهران، نیاوران از همه بهتر و مناسبتر می باشد. روز بعد ناصرالدین شاه به بازدید آن محل رفت و آنجارا پسندید. دستور تخریب عمارت های ییلاقی فتحعلی شاه و محمد شاه و ساخت این کاخ به جای آنها در باغ نیاوران در سال ۱۲۶۷ هجری قمری توسط ناصر الدین شاه به حاج علیخان حاجب الدوله ابلاغ شد. بر طبق این دستور، حاج علیخان حاجب الدوله مامور گردید یک کاخ بزرگ ییلاقی ، برای شخص شاه و چندین دستگاه عمارت چند اتاقه برای اندرونی بسازد.
پس از اتمام ساخت، این بنا رسما به عنوان کاخ ییلاقی ناصرالدین شاه شناخته شد. ناصرالدین شاه از اواسط بهار هرچند روز یک بار به یکی از باغ های سلطنتی می رفت. وی ابتدا به باغ شاه سر می زد و پس از آن به عشرت آباد می رفت. چند روزی را در قصرقاجار سپری می کرد و سپس در سلطنت آباد اقامت می گزید. در نهایت به صاحبقرانیه می رفت ، بین یک تا دو ماه در آنجا می ماند. او این کاخ را بیشتر از هر جای دیگری دوست داشت و دائما میگفت :
اقامت در هیچکدام از این قصرها و باغها مثل صاحبقرانیه به دلم نمی چسبد.
شاید ناصرالدین شاه حق داشت چرا که هیچ کدام از قصرهای آن روز به زیبایی و چشم نوازی صاحبقرانیه نبود. این کاخ پس از گذشت این همه سال هنوز هم همچون کاخ های سلطنتی افسانه ای به نظر می رسد.
در سال ۱۲۶۸ هجری قمری که اتفاقات مهمی همچون عزل میرزا تقی خان امیرکبیر از صدارت و نشاندن میرزا آقاخان اعتمادالدوله به جای او را در خود داشت، مراسم سلام عید فطر و تشریفات نظام به طور رسمی در همین کاخ انجام شد و برای اولین بار هیئت‌های خارجی به حضور پا به این کاخ نهادند.
با شروع سلطنت مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان به وجود آمد و قسمتی از حرمسرا تخریب شد . صاحبقرانیه در دوران قاجار همواره مورد توجه شاهان قاجار قرار گرفت و مورد استفاده ی آنان بود .
با روی کار آمدن پهلوی، رضاخان که با وجود حرمسرا مخالف بود صاحبقرانیه را به حال خودش رها کرد و شروع به ساخت کاخ ها در سعد آباد نمود تا اینکه در زمان ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه در سال ۱۳۱۸ این کاخ را برای پذیرایی از میهمانان در نظر گرفته شد و در این سال رضاشاه دستور داد که کاخ صاحبقرانیه را به صورت یک قصر جدید بیارایند. در نتیجه ی هشت ماه تلاش شبانه روزی گروهی از مهندسان، نجاران، نقاشان و سیم کشان، اتاق های کوچک کاخ به صورت امروزی درآمد و تغییراتی در آن صورت گرفت اما به دلیل برودت هوا، مراسم عروسی به جای دیگری انتقال یافت.
در زمان سلطنت محمد رضا پهلوی، همسرش فرح دیبا شروع به ایجاد تغییراتی اساسی در قسمت های داخلی بنا و دکوراسیون نمود. با ایجاد تغییرات، طبقه اول بنا برای پذیرایی میهمانان و طبقه دوم به عنوان دفتر کار محمد رضا پهلوی در نظر گرفته شد و در باغ نیاوران عمارت جدیدی جهت سکونت خانواده ی شاه ایجاد گردید.
با خروج محمد رضا پهلوی از کشور و پیروزی انقلاب اسلامی ایران از کلیه ی اموال کاخ توسط کارشناسان فهرستی تهیه شد. کل بنای کاخ در سال ۱۳۷۴ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و بر استحکام آن افزوده شد. بنای کاخ توسط استادان و کارشناسان و هنرمندان ایرانی جانی تازه گرفت و به منظور بازدید عموم باز گشایی شد .




معماری کاخ صاحبقرانیه

کاخ صاحبقرانیه شامل دو طبقه بود و شاه نشین، کرسی خانه، حمام و ۵۰-۴۰ دستگاه خانه هر کدام شامل ۴ اتاق و یک ایوان برای زنان شاه در آن وجود داشت. عناصر معماری ایرانی در جای جای کاخ به چشم می خورند. شیشه های رنگین ارسی، آیینه کاری و گچ بری های منحصر به فر گوشه گوشه ی کاخ را آراسته اند و نشان از معماری اصیل ایرانی دارند.
کسی معمار این کاخ را به درستی نمی شناسد و متاسفانه نامی از او بر جای نمانده است اما با بررسی متون آن دوره، نام برخی از معمار باشی‌های سلطنتی که همزمان با آغاز ساخت و ساز نیاوران مشغول به کار بودند به چشم می خورد. بیشترین حدس و گمان ها مربوط به محمد تقی خان معمار باشی، معمار مدرسه دارالفنون است و بسیاری کارشناسان او را معمار کاخ می دانند.




نام گذاری کاخ صاحبقرانیه

شاید نام گذاری این کاخ هم کمی به خصلت خود بینی و تکبر ناصرالدین شاه باز می گردد. در آن زمان یک قرن معادل سی سال بود. در زمان اتمام کار ساخت این کاخ، حکومت ناصرالدین شاه وارد سی و یکمین سال خود شد و او که قصد دل کندن از این تاج و تخت را نداشت پس از گذراندن قرن اول حکومتش قصد داشت سال های بیشتری هم در منصب شاهی بماند. او حالا صاحب یک قرن حکومت بود و به همین دلیل کاخ مجلل خود را صاحبقران نامید. این نام بعدها به صاحبقرانیه تغییر یافت اما معنای آن همان صاحب قرن ها است.




به کاخ صاحبقرانیه وارد می شویم


از پله ها بالا می رویم و از درب کاخ وارد آن می شویم. سکوت عجیبی در فضا جریان دارد و اولین چیزی که مبهوت آن می شویم ارتفاع سقف است. در سمت راست پله هایی وجود دارند که مارا به دنیای درون کاخ هدایت می کنند. آرام و آهسته بر پله ها پای می گذاریم و با غرق شدن در فضای مبهم کاخ به سرسرای غربی می رسیم.




پای به سرسرای غربی می گذاریم

اولین فضایی که به آن قدم می گذاریم سرسرای غربی نام دارد. راهروی سمت راست، قسمت های اداری و راهروی سمت چپ، اتاق های کاخ را در خود جای داده است.
تابلوهای نقاشی و گلدان های بزرگ در این قسمت به چشم می خورند. دو تابلو در طرفین تصاویری از شاهزادگان قاجار را به نمایش می گذارند و تابلوی دیگر مینیاتوری از امیر کبیر را به تصویر کشیده است. دیگر آثار نقاشی که به دیوار آویخته شده اند عبارت اند از:
تصویر ناصرالدین شاه و نقاشی حکیم الملک از کارهای کمال الملک
تابلوی مظفر و درباریان اثر صمصام بن ذوالفقار
منظره ی کوه شمیران اثر مهدالحسینی
نقاشی دوشان تپه اثر مهد مصورالملک
ریسندگان اثر استاد موسی و تابلوی فتح تهران از هنرمندی ناشناس
گلدان های چینی و گلدان های مس و مینا در این قسمت چیده شده اند و به ترتیب مربوط به دوران قاجار و دوران پهلوی می باشند. تاریخ در اینجا برایمان قابل لمس تر است و برای لمس بیشتر آن وارد اتاق ها می شویم.





۱ – عکسخانه

به اتاق اول که قدم می گذاریم در دنیای اسناد تاریخی غرق می شویم. بر روی دیوار عکس هایی از کاخ صاحبقرانیه و شاهزاده های قاجار به نمایش در آمده و در زیر هر کدام توضیحاتی در مورد آنها آورده شده است. جالب است بدانید که برای اولین بار دوربین عکاسی توسط ناصرالدین شاه وارد ایران شد و نخستین عکس آن متعلق به کاخ صاحبقرانیه می باشد.




2- اتاق مذاکرات نظامی

در مجاورت دنیای عکس ها و اسناد به اتاقی مجهز به دیوار های آگوستیک و حفاظ های شیشه ای ضد گلوله در ضلع جنوبی کاخ وارد می شویم. دیوارهای داخلی با چرم و چوب ساخت ایتالیا پوشیده شده و جلوه ی خاصی به اتاق بخشیده اند. در بین سال های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷ تمامی تصمیمات نظامی در این اتاق گرفته می شد و در یکی از نشست های نظامی، جانسون، رئیس جمهور اسبق امریکا نیز حضور داشته است. میز و صندلی و شمعدان های موجود ساخت کشور فرانسه هستند و در نهایت دقت طراحی و ساخته شده اند. اشیا ء موجود در اتاق مذاکرات نظامی به شرح زیر است :
کره چوبی ساخت کشور ایتالیا
اسلحه های اهدایی از سوی امریکا
بلژیک و انگلیس
نشان های اهدایی از ملکه ایزابت
نشان های اهدایی از طرف فضانوردان آپولوهای ۱۱ تا ۱۵
پوکه های قلمکاری اهدایی انور سادات رئیس جمهور اسبق مصر
ماکت تانکها از جنس نیکل و اهدایی هندوستان
ماکت هواپیما F3
دولوح مربوط به افتتاح تونل گدوک

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval

photo by Bahareh Fallah | Karnaval

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval



تالار آیینه (جهان نما )

پس از اتاق مذاکرات نظامی نوبت به زیباترین بخش کاخ می رسد که با ظرافت و دقت هرچه تمام تر هنر آینه کاری را به نمایش گذاشته است. این تالار با نام های تالار آیینه و تالار جهان نما شناخته می شود. نامگذاری اول که مشخصا به دلیل نوع تزیینات به این قسمت نسبت داده می شود اما در مورد نام دوم گفته می شود که در آن زمان از پنجره های این قسمت کل تهران مشخص بوده است و به همین دلیل نام جهان نما را بر آن نهاده اند.
این تالار دقیقا در قسمت مرکزی کاخ واقع است و طرح معماری چلیپا ( صلیبی ) را برای ساخت آن به کار گرفته اند. در دوسوی تالار، دو در بزرگ منبت کاری به دو راهرو راه دارند. در دو طرف این راهروها اتاق های کوچک و بزرگی دیده می شوند که در زمان قدیم درباریان و همراهان شاه در آن اقامت می گزیدند، اما در زمان پهلوی به سبک جدید به صورت مبله در آمده و برای پذیرایی از همراهان مهمانان دربار و برخی استفاده های دیگر آماده گردیدند.
در قسمت شمالی و جنوبی تالار پنجره هایی رو به بیرون وجود دارد که از قسمت شمالی کوه های شمیران و از قسمت جنوبی جلگه تهران قابل مشاهده است. عناصر معماری ایرانی در این تالار غوغایی به پا کرده اند. آیینه کاری چشم نواز این قسمت از زمان ناصر الدین شاه آغاز شد و در زمان مظفرالدین شاه به پایان رسید. در دوران پهلوی نیز قسمت هایی مانند تاج پهلوی به آن اضافه شد. مگر می شود از معماری ایرانی حرف زد و سراغ از ارسی نگرفت ؟ پنجره های این بنا نیز با ارسی از هنر ایرانی سرشار شده و رنگ و لعابی دیگر گرفته اند.
این تالار مراسم سلام و شرفیابی شاهانه و دیدارهای رسمی زیادی را به خود دیده است. مهم ترین واقعه ای که در همین تالار زیبا رخ داد امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه بود.
در تهران ، در کاخ گلستان و در مجلس و در بسیاری از قصرهای سلطنتی تالاری مزین به هنر آینه کاری وجود دارد اما هیچکدام به پای بزرگی و زیبایی و عظمت تالار جهان نمای صاحبقرانیه نمی رسد.
از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ این مکان به عنوان اتاق کار مورد استفاده ی محمددرضا پهلوی بوده و هنوز میز کار او در قسمت شمالی تالار قابل مشاهده است. به جز میز کار، فرش ها و قالیچه ها و مبلمان نیز هنوز هم در این فضا وجود دارند. دکتر مصدق نیز در مدت کوتاهی از این محل برای انجام کارهای مملکت استفاده می کرد.
آثار بسیاری در این تالار به چشم می خورند اما چشم گیرترین آن ها را به شما معرفی می کنیم.
فرش های نفیس کاری از کارگاه هایی همچون عمو اقلی مشهد ، ارجمند کرمان ، درخش بیرجند و یونجی تبریز .
مبلمان ، لوسترها و دیوارکوب ها ساخت کشور رانسه
گلدان های چهار گوشه اتاق کاری از کشور چین ، گلدان های ضلع جنوبی کارهایی از کشورهای فرانسه ، آلمان و ژاپن
ماکت دو برج از جنس مالاکیت و اهدایی از ریچارد نیکسون
ساعت رومیزی ساخت کشور سوییس
تندیس علیرضا پسر دوم محمد رضا پهلوی که روی میز کار قرار دارد
بر دیوار قسمت جنوبی نیز اشیاء زیر آویخته شده اند:
تفنگ های سرپر فیتیله ای متعلق به خاندان سلطنتی
سپر طلاکوب و کلاه خود فولادی ساخت اصفهان
دو خنجر فولادی ساخت فرانسه
دو قبضه شمشیر و غلاف ساخت خراسان
ساعد بند فولادی ساخت اصفهان
دو سپر تزیین شده با پوست کرگدن و فیل ساخت اصفهان
تیر و کمانی از جنس خیزران
یک اسطرلاب
در چهار طرف تالار آیینه اتاق هایی جداگانه با کاربرد های متفاوت وجود دارند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم :

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval



۱- اتاق منشی

در قسمت جنوب غربی تالار آیینه اتاقی قرار دارد که به عنوان محل کار منشی دربار کاربرد داشته که نامش هرمز قریب بوده است . میز و صندلی موجود در اتاق ساخت کشور فرانسه می باشد و اشیاء گرانبها نیز در این اتاق نیز خودنمایی می کنند. جای طومار کندهکاری شده که از طرف پاکستان اهدا شده و تابلوی زنی سوار بر اسب که صادق تبریزی آن را به تصویر کشیده است در این اتاق قرار دارند.




2- دندانپزشکی

شاید وجود یک دندانپزشکی مجهز در یک کاخ تاریخی خیلی تعجب بر انگیز باشد اما شما در شمال غربی تالار آیینه، دندانپزشکی مخصوص شاه را می بینید که به منظور استفاده ی مفید از فضا و کاهش رفت و آمد به شهر در زمان پهلوی دوم ایجاد گردیده است. تمامی تجهیزات از کشور آلمان می باشد و گفته می شود که تنها یک بار از آن استفاده شده است .


photo by Seyed MAhdi Mousavi | Karnaval



۳- حمام و سرویس بهداشتی

در قسمت شمال شرقی تالار آیینه حمام و سرویس بهداشتی قرار گرفته است. سرویس شیرآلات برنزی و حوله های سبز رنگ های منقوش به نشان پهلوی ساخت کشور فرانسه می باشند. قالیچه ی بافت ساروق فراهان و دو گلدان فرانسوی هم در این مکان به چشم می خورند.

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval



4- اتاق هدایا

در جنوب شرقی تالار اتاقی با عنوان اتاق هدایا به منظور نگهداری آثار اهدایی به مهمانان دربار در نظر گرفته شده است. این آثار شامل قالیچه های نفیس، آثار قلم زنی و دیگر صنایع دستی ایران می باشد.

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval



به سرسرای شرقی می رسیم


پس از خروج از تالار آیینه وارد سرسرای شرقی می شویم که همچون سرسرای غربی اتاق هایی در آن مشاهده می شود. همچنین راه پله ای که وجود دارد که به دَرِ کاخ منتهی می شود. این در به عنوان ورودی و خروجی برای سفیرانی که به دیدار پهلوی دوم می آمدند کاربرد داشته است اما امروز به عنوان خروجی کاخ موزه از آن استفاده می شود تا هرج و مرجی در رفت و آمد بازدیدکنندگان به وجود نیاید.
تابلوهای آویخته شده به دیوار سرسرا هر یک هنر خاصی را به نمایش می گذارند و از ارزش زیادی برخوردار هستند. این تابلو ها و هنرمندان آنها را به شما معرفی می کنیم :
منظره ای از تنگه بسفر اثر فیلیکس فرانسوا ژرژ پی ام
گله گوسفند اثر فران کیلهوف
ساحلرود لوورا اثر پیر دو کلودسار
مادر و فرزند اثر هنرمند ناشناس از مکتب هلند
نقاشی روی چوب اثر هانس دی رک
بازگشت ناپلئون و سپاهیانش از روسیه اثر هنرمند ناشناس
یک جفت گلدان چینی اهدایی از تیمسار آریانا
به آرامی از کنار آثار هنری زیبا در این قسمت می گذریم تا وارد اتاق های سرسرای شرقی شویم




۱- اتاق مذاکرات خصوصی

در ضلع جنوبی بنا و سمت راست سرسرای شرقی اتاقی وجود دارد که ورودی آن از اتاق نشان ها و مدال ها می باشد. از این اتاق برای مذاکرات مهم و حیاتی و پذیرایی خصوصی از مهمانان پهلوی دوم استفاده می شده است. جالب است بدانید که این اتاق یک در به اتاق هدایا هم دارد تا هدایای آماده شده به راحتی در دسترس باشند.
چشم نواز ترین چیزی که در این اتاق وجود دارد یک کره ی جغرافیایی توپوگرافی بزرگ می باشد که کشتیرانی انگلیس آن را به دربار اهدا کرده است. از اشیاء دیگری که در این اتاق وجود دارند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مبلمان و میز ساخت کشور فرانسه
قالیچه ی ابریشمی بافت کاشان
تابلوی منظره اثر مارک هاون
دو تابلوی نقاشی بلژیکی
یک ساعت ساخت کشور سوئیس

photo by Bahareh Fallah | Karnaval



۲- اتاق نشان ها و مدال ها

اولین دری که در سرسرای شرقی باز شده است در ضلع جنوبی بنا قرار دارد و ورودی اتاق نشان ها و مدال ها می باشد. مدال ها و نشان های خاندان سلطنتی در این فضا نگهداری می شود. از مهم ترین نشان هایی که در این اتاق نگهداری می شود می توان به هفت پیکر پهلوی ، وحدت ، اقدس همایونی ، ذوالفقار ، پاداش خدمت و اصلاحات ارضی و عدالت اشاره کرد که از اهمیت خاصی برخوردار بوده اند .
اشیاء چشم نواز دیگری هم در این اتاق جلب توجه می کنند که از میان آنها می توان این موارد را نام برد:
گوی کرسیتال به مناسبت جشن های ۲۵۰۰ ساله
شمشیرهای مرصع اهدایی از ژاپن ، هند ، عمان و اصفهان
یک جفت گلدان ساخت کارخانه ورشوسازی و بلورفروشان ایران
تپانچه های سرپر ساخت کشور فرانسه





3- اتاق انتظار سفرا

ضلع جنوب شرقی بنا و انتهای سرسرای شرقی به اتاق انتظار سفرا می رسد. سفیران خارجی پس از ورود از درب شرقی به این اتاق هدایت می شدند تا برای ملاقات پهلوی دوم منتظر بمانند. در سه گوشه ی اتاق میزهایی قرار دارد که بر روی آنها عکس کلیه ی سفیرانی که در این اتاق به انتظار نشسته اند دیده می شود. با کمی دقت نام و امضای آنان را نیز در زیر هر عکس خواهید دید.
اثر شاخصی که در این قسمت وجود دارد تابلوی جشن های معجزه ی مسیح اثر فانتین لاتور است که در واقع بدلی از تابلوی شام آخر می باشد . دیوارهای این قسمت از کاخ هم مانند سایر قسمت ها با تابلوهای شاخصی مزین شده اند :
نقوش اردوگاه نظامی اثر شارل پانتیه اوژن لوئی
تابلوهای ساعت خوش اثر بلوتوا
دریاچه ی و قایق اثر اس . دس . وانکو
بخشی از شهر ونیز اثر بوتوا
منظره ی جنگل اثر تئودور
لوستر، دیوارکوب ها و شمعدان ها ساخت کشور فرانسه، دو گلدان چینی با پایه ی برنزی ساخت کشور آلمان و گلدان نقر باعلامت تاج و ستاره اهدایی از سفرای خارجی می باشد .

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval

photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval



4- اتاق استراحت نیمروزی

با عبور از کنار آثار هنری اتاق انتظار سفرا به سمت اتاقی هدایت می شویم که در ضلع شمال شرقی بنا واقع شده و به عنوان استراحتگاه محمدرضا پهلوی در ساعات کار کاربرد داشته است. رنگ سبز آرامش بخشی در دکوراسیون این اتاق استفاده شده است. دیوارها مزین به روکش مخملی هستند که جلوه ی خاصی را به اتاق می دهد. مهم ترین اثری که در این قسمت به چشم می خورد کتابی است با عنوان ماموریت برای وطنم که که نوشته ی محمدرضا پهلوی است وخاطرات او را در خود جای داده است. نسخه ی چاپی این کتاب به زبان انگلیسی در کنار نسخه ی اصلی آن قرار دارد.
اشیای این اتاق عبارتند از:
تخت خواب و میز و صندلی ها ساخت کشور فرانسه
مجسمه مفرغی نیم تنه ی محمدرضا پهلوی اثر اوکیس از ایتالیا
پاراوان کوچکی با طرح نیزار و مرغابی بافت کشور چین و مزین به قاب ساخت اصفهان




photo by Seyed Mahdi Mousavi | Karnaval

photo by Bahareh Fallah | Karnaval



کاخ صاحبقرانیه را ترک می کنیم

با خروج از اتاق استراحت نیمروزی دوباره به سرسرای شرقی بر می گردیم تا از طریق راه پله به خروجی کاخ موزه برسیم. با پایین آمدن از پله ها تصویر خودمان را در آینه ها می بینیم، آیینه هایی که به نقش و نگاری مزین شده اند. در راه خروج چشممان به آثار دیگری نیز می افتد. مجسمه ونوس الهه زیبایی روم باستان اثر برگامینی هنرمند ایتالیایی آرامش خاصی را به نمایش گذاشته است. باز هم از پله ها پایین می آییم و این تاریخ این کاخ را با دیدن یک گلدان بزرگ چینی منقوش به تصویری از خاندان پهلوی دوم اهدایی از سوی رئیس جمهور اسبق روسیه لنوئید برژنف ترک می کنیم.
این کاخ با همه ی تاریخش که در تکه تکه ی آجرهایش جای گرفته است از درب شرقی بدرقه مان می کند. و باز هم به فضای زیبای باغ نیاوران باز می گردیم تا دنیای درون کاخ را ترک کنیم .

photo by Bahareh Fallah | Karnaval



گردشی در فیلم و تلویزیون

فیلم برداری بخش هایی از مجموعه قهوه تلخ به کارگردانی مهران مدیری، سریال تلویزیونی میرزا کوچک‌خان و فیلم‌های سینمایی شازده احتجاب، سلطان صاحب‌قران، دلشدگان و کمال‌الملک در این کاخ صورت گرفته است و شاید با تماشای آنها خاطرات شیرینی از این فیلم ها و سریال ها برایتان زنده شود. اگر برای تماشای صحنه ی فیلم ها به این کاخ رفتید در واقع گردشگری فیلم و تلویزیون را تجربه می کنید.




اطلاعات بازدید

کاخ صاحبقرانیه و سایر بناهای این مجموعه همه روزه به جز ایام سوگواری از ساعت ۹٫۰۰ تا ۱۷٫۰۰ قابل بازدید می باشد .
هزینه های ورودی به شرح زیر است :
ورودی مجموعه 25000 ریال
موزه جهان نما 25000 ریال
کاخ صاحبقرانیه تا اطلاع ثانوی تعطیل است
حوضخانه تا اطلاع ثانوی تعطیل است
کوشک احمدشاهی 20000 ریال
کاخ اختصاصی نیاوران 25000 ریال
موزه کتابخانه سلطنتی 20000 ریال
موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران 20000 ریال

بهای بلیط برای دانشجویان و بازنشستگان نیم بها می باشد.
برای اتباع خارجی قیمت ها متفاوت است :
ورودی مجموعه 150000 ریال
موزه جهان نما 150000 ریال
کاخ صاحبقرانیه تا اطلاع ثانوی تعطیل است
حوضخانه تا اطلاع ثانوی تعطیل است
کوشک احمدشاهی 80000 ریال
کاخ اختصاصی نیاوران 150000 ریال
موزه کتابخانه سلطنتی 80000 ریال
موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران 80000 ریال




راه دسترسی

نشانی مجموعه نیاوران : تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران
برای رسیدن به مجموعه با استفاده از وسایل نقلیه عمومی چند راه دارید :
۱) با استفاده از مترو می توانید به تجریش بروید و از آنجا با تاکسی و اتوبوس به نیاوران بروید .
۲) از خط بی آر تی راه آهن – تجریش استفاده کنید و خودتان را به تجریش برسانید و با استفاده از وسایل نقلیه ی دیگر به نیاوران برسید .
۳) اکثر پایانه های تاکسیرانی دارای تاکسی هایی به مقصد تجریش هستند و می توانید از طریق آنها به تجریش و سپس با استفاده از وسایل نقلیه عمومی به نیاوران بروید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با روابط عمومی مجموعه نیاوران به شماره ۱۵-۲۲۲۸۲۰۱۲ تماس بگیرید.




موقعیت جغرافیایی کاخ صاحبقرانیه روی نقشه




پیشنهادات کارناوالی

برای داشتن یک بازدید خوب از صاحبقرانیه حداقل ۴۰ دقیقه را در نظر بگیرید .
در زمان بازدید از کاخ صاحبقرانیه زمانی را هم به دیگر بناهای مجموعه اختصاص دهید . زمان پیشنهادی برای بازدید همه ی مجموعه ۳ ساعت می باشد اما برای اینکه بتوانید بدون دغدغه از مجموعه بازدید کنید زمان بیشتری را اختصاص دهید . صبح ها زمان بهتری برای بازدید است و فرصت بیشتری برای شما فراهم می آورد . با شروع بازدید از صبح دیگر دغدغه ی تمام شدن وقت را ندارید .
در بازدید از بناهای تاریخی مراقب کودکان باشید و نهایت دقت را به عمل آورید تا آسیبی به مجموعه و آثار آن وارد نکنید . به منظور علاقه مند سازی کودکان به موزه ، مقاله چگونه یک کودک علاقه مند به موزه داشته باشیم ؟ را مطالعه کنید .
در صورت عکاسی در فضاهای سرپوشیده به هیچ وجه از فلاش استفاده نکنید چرا که با این کار روند پوسیدگی و فرسایش آثار را سرعت می بخشید.
آثار مجموعه را به هیچ وجه لمس نکنید . این کار ممکن است باعث آسیب های جدی و غیر قابل جبرانی را به وجود بیاورد.
در صورت داشتن هر گونه سوال از راهنمایان موزه کمک بگیرید .
در صورت تمایل برای بازدید گروهی ، سازمانی و اداری حتما هماهنگی های لازم را با روابط عمومی مجموعه انجام دهید .



بازدیدی مجازی از کاخ صاحبقرانیه





پیشنهادات کارناوالی

مجموعه ی نیاوران چندین موزه و کاخ را در خود جای داده است. می توانید در صورت داشتن زمان گشتی در باغ بزنید و از بناهای دیگر هم بازدید کنید.
زمان پیشنهادی برای بازدید از کاخ نیاوران ۱ ساعت و برای کل مجموعه ۳ ساعت می باشد اما برای اینکه بتوانید بدون دغدغه از مجموعه بازدید کنید زمان بیشتری را اختصاص دهید . صبح ها زمان بهتری برای بازدید است و فرصت بیشتری برای شما فراهم می آورد . با شروع بازدید از صبح دیگر دغدغه ی تمام شدن وقت را ندارید .
در بازدید از مجموعه مراقب کودکان باشید و نهایت دقت را به عمل آورید تا آسیبی به مجموعه و آثار آن وارد نکنید . به منظور علاقه مند سازی کودکان به موزه ، مقاله چگونه یک کودک علاقه مند به موزه داشته باشیم ؟ را مطالعه کنید .
درخواست داریم که در صورت عکاسی در فضاهای سرپوشیده به هیچ وجه از فلاش استفاده نکنید چرا که با این کار روند پوسیدگی و فرسایش آثار را سرعت می بخشید.
آثار مجموعه را به هیچ وجه لمس نکنید . این کار ممکن است باعث آسیب های جدی و غیر قابل جبرانی را به وجود بیاورد.
در صورت داشتن هر گونه سوال از راهنمایان موزه کمک بگیرید .
در صورت تمایل برای بازدید گروهی ، سازمانی و اداری حتما هماهنگی های لازم را با روابط عمومی مجموعه انجام دهید .
در بیرون از مجموعه هم رستوران هایی برای صرف غذا وجود دارند و شما می توانید روزی به یاد ماندنی را برای خود خلق کنید .
سری هم به پارک نیاوران بزنید و از قدم زدن در این پارک هم لذت ببرید .
در محوطه ی کاخ گاهی برنامه های خاصی مانند کنسرت و نمایشگاه برگزار می شود . می توانید با مراجعه به سایت مجموعه و یا تماس با روابط عمومی از این برنامه ها اطلاع پیدا کنید.