پرخاشگری را معمولاً چنین تصور می کنند:
رفتاری که قصد بروز آن آسیب رساندن(بدنی یا کلامی) به فرد دیگر یا از بین بردن اشیا است.
کلمه مهم در این تعریف قصد است.
***
یکی از عواطف مهم که در انسان وجود دارد و باعث حفظ و نگهداری فرد می گردد، عاطفه خشم است.
خشم در طی دوره های گذشته مکانیسمی بوده که بقاء بشر را به دنبال داشت.
زیرا وقتی که آدمی خشمگین می شود، نیرویش برای انجام کارهای سخت عضلانی افزایش می یابد و این حالت او را برای دفاع از خود یا غلبه بر مشکلاتی که مانع اهدافش می شوند قادر می سازد. بنابراین عاطفه خشم برای حفظ و بقای آدمی مفید است، به شرط آنکه از حد اعتدال خارج نشود.
واقعیت این است که قانونمندی جامعه ی انسانی کارکرد خشم را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
***
امروزه مسیر جامعه ی انسانی به سمتی است که حیات فرد را در زمره ی ارزشمندترین موهبت ها قرار داده است و هر عاملی که این حیات را به مخاطره بیندازد قطعاً در انزوا قرار خواهد گرفت.
بنابراین در ادیان الهی و مکاتب تربیتی و اخلاقی توصیه های زیادی درباره مهار و کنترل عاطفه خشم و جهت دهی مناسب آن می توان یافت.
***
یکی از مشکلات رفتاری که در اثر تاثیر پذیری از والدین در کودکان بوجود می آید پرخاشگری است.
عاطفه خشم از 6 ماهگی به بعد کم کم در کودک بروز و ظهور می یابد. و اگر کودک از اعمال ناشی از خشم خود نتیجه بگیرد، به تدریج تقویت می گردد.
پدر و مادر باید از زمان کودکی به فکر تعدیل و کنترل این عاطفه غریزی باشند.
حتماً متوجه شده اید بسیاری از کارهایی که انجام می دهید، تکرار آن را در فرزندان خود می بینید.
در واقع فرزندان آینه رفتار والدینشان هستند.
اگر عصبانی هستید و واکنش های رفتاری شما توام با عصبانیت و تند خویی است، فرزند شما نیز همین رفتار را الگو می گیرد و عصبانیت را به عنوان رفتاری که نمی داند خوب است یا بد می پذیرد و از خود بروز می دهد.
***
پرخاشگری را معمولاً چنین تصور می کنند:
رفتاری که قصد بروز آن آسیب رساندن(بدنی یا کلامی) به فرد دیگر یا از بین بردن اشیا است.
کلمه مهم در این تعریف قصد است. حتی اعمالی که از روی قصد پرخاشگرانه اند، ممکن است هدفی دیگر جز آسیب را دنبال کنند ، قدرت، ثروت و مقام فقط تعدادی از هدف هایی هستند که ممکن است با پرخاشگری به آنها رسید.
***
وجود پرخاشگری در بین کودکان پیامدهایی چون افزایش ترس و احساس بیگانگی و دوری از کودکان دیگر را به همراه دارد.
در خانواده هایی که واکنش ها همراه با خشونت و پرخاشگری از سوی والدین است.
کودکان نیز همان رفتار را ادامه می دهند.
برای مثال مادر و پدر بر سر کودک فریاد می زنند، کودک هم بر سر خواهر کوچکترش فریاد می زند و ناسزا می گوید.
در واقع او رفتار آرام و توام با ملایمت را در خانواده یاد نگرفته است.
***
چه باید کرد...
باید توجه داشت که عاطفه خشم در کودکان نباید ریشه کن گردد.
زیرا برای ادامه حیات و دفاع از خود ضروری است.
بلکه باید این عاطفه را تعدیل نمود و در جهت خدمت گزاری سایر عواطف به کار گرفت.
1- خودداری از فریادهای خشم برانگیز که نشان دهنده ضعف نفس والدین است.
2- خودداری از تنبیه های شدید، مکرر، افراطی که اثر تربیتی را خنثی می کند و طفل را به انتقام می کشاند.
3- خودداری از دادن لقب شریر به کودکان خود که شرارت را در آنها تثبیت می کند.