سلسله مادها از آغاز تا سقوط
پایه گذاری دولت ماد به عنوان نخستین دولت بر پایه وحدت اقوام مختلف ساکن فلات ایرانبا مشترکات و پیوندهای فرهنگی را باید به عنوان مهمترین رویداد در تاریخ ایران به شمارآورد.مجموعه لشکرکشیهای آشور به سرزمین ماد در قرن هشتم پ. م. و خطر حمله از غرببهوسیله دولت زورمند آشور،نیاز تشکیل یک دولت متمرکز را برای مادها که جدیدترینمهاجران به زاگرس بودند بوجود آورد.…هرودوت مینویسد:« آشوریها در آسیا پانصد سال حکومت کردند، اول مردمی که سر از اطاعت آنها پیچیدندمادها بودند اینان برای آزادگی جنگیدند، رشادتها کردند و از قید بندگی رستندنخستین اشاره به قوم ماد در کتیبهای است که گزارش حمله شلمانسر سوم به
پایه گذاری دولت ماد به عنوان نخستین دولت بر پایه وحدت اقوام مختلف ساکن فلات ایرانبا مشترکات و پیوندهای فرهنگی را باید به عنوان مهمترین رویداد در تاریخ ایران به شمارآورد.مجموعه لشکرکشیهای آشور به سرزمین ماد در قرن هشتم پ. م. و خطر حمله از غرببهوسیله دولت زورمند آشور،نیاز تشکیل یک دولت متمرکز را برای مادها که جدیدترینمهاجران به زاگرس بودند بوجود آورد.…هرودوت مینویسد:« آشوریها در آسیا پانصد سال حکومت کردند، اول مردمی که سر از اطاعت آنها پیچیدندمادها بودند اینان برای آزادگی جنگیدند، رشادتها کردند و از قید بندگی رستندنخستین اشاره به قوم ماد در کتیبهای است که گزارش حمله شلمانسر سوم به
سرزمین موسوم به پارسوا، در کوههای کردستان، (سال ۸۳۷ ق م) بر آن ثبت شده.مادها از نژاد هند و اروپایی به شمار میروند و محتمل است که در تاریخ هزار سال قبل از میلاداز کنارههای دریای خزر به آسیای باختری آمده باشند.اکنون با کاوش در مناطق غرب ایران از مادها آثاری در تپه هگمتانه در دست است.تپه هگمتانه تپهای تاریخی با پیشینهای متعلق به دوران ماد است.روایات مورخین یونانی نیز حاکی است که این شهر در دورهٔ مادها(از اواخر قرن هشتم تا نیمهٔ اول قرن ششم قبل از میلاد)، مدتها مرکز امپراتوری مادها بودهاستو پس از انقراض آنها نیز به عنوان یکی از پایتختهای هخامنشی (پایتخت تابستانی) به شمارمیرفتهاست. گفتههای هرودوت مورخ یونانی، در قرن پنجم قبل از میلاد،اولین بار در نیمه دوم قرن پنجم قبل از میلاد هرودوت مورخ یونانی کوشش کردهاست.
بق منابع کهن آشوری و یونانی و ایرانی در مجموع معلوم میگردد که سه طایفهاز شش طایفه تشکیل دهندهً اتحاد مادها یعنی بوسیان، ستروخاتیان و بودیان بوده وسه طایفه مادی دیگر عبارت بودهاند از آریزانتیان و مغها و سرانجام پارتاکانیان.
مطابق منابع یونانی، در سرزمین کمنداندازان ساگارتی (زاکروتی، ساگرتی) مادیهای ساگارتیمیزیستهاند که شکل بابلی – یونانی شدهً نام خود یعنی زاگروس (زاکروتی، ساگرتی) را بهکوهستان غرب فلات ایران دادهاند. نام همین طوایف است که در اتحاد طوایف پارس نیز موجوداست و خط پیوند خونی طوایف ماد و پارس منجمله از منشا همین طایفه ساگارتیها (زاکروتی،ساگرتی) است، طوایف پارس قبل از حرکت به سوی جنوب دورانی طولانی را درمناطق مادها بوده و بعدها رو به جنوب رفتهاند
به گفته مورخین یونانی، پس از حملات شدید و خونین آشوریان به مناطق مادنشین،در حدود سال ۷۰۸ قبل از میلاد، رهبر یکی از قبایل مادی دیاکو بهوسیله مجلس اتحادیه،به عنوان رهبر قبایل مادی انتخاب شده و وظیفه تشکیل یک دولت مرکزی به عهده وی گذاشتهمیشود. این رهبر، دیاکو (دیوکس در یونانی) با متحد کردن قبایل پراکنده مادی وبرقراری قوانین مختلف، به عنوان اولین رهبر ماد شناخته میشود و اوست که پایتخت خودرا در همدان امروز (هنگمتان، همریشه با هنگمن و انجمن، به معنای محل جمع شدن)
یکی از کتیبههای آشوری از شخصی به نام دیاکو، بیست سال قبل از تاریخ انتخابش به عنوانشاه مادها، نام میبرد. این شخص آغاز کننده چند شورش برعلیه دولت آشور است که برایخواباندن آنها، حضور شخص امپراتور آشور سارگن دوم لازم است. دیاکو و تمام اعضای خانوادهاش به تبعید محکوم میشوند و نام او در کتیبهها دیگر نمیآید. بیست سال بعد، دیاکو به عنوانشاه ماد انتخاب میشود و با پایه گذاری دولت ماد، به عنوان یک دشمن متمرکز آشور، دوباره بهصحنه تاریخ بازمی گردد.…(تشکیل سلطنت سراسری مادها در ایران)هووخشتره، (کیاکسار مدارک یونانی)، بزرگترین پادشاه ماد است.
او را به قدرتمندترین شاه غرب آسیا در زمان خودش تبدیل کرد.هووخشتره در ده سال اول حکومتش موفق شد که رابطه اش را با پادشاه سکاها،پروتوثیس، به اتحاد متقابل تبدیل کند.هووخشتره ارتشش را به دوقسمت پیاده نظام مجهز به نیزه و سوارنظام تیر انداز(شکلی که از سکاها آموخته بود) تقسیم کرد و برای اولین بار از ارابههای جنگی مجهز بهنیزههای برنده که صد سال بعد در جنگهای کورش و داریوش معروف شدند، استفاده کرد.در این زمان، آشور بنی پال دوم، شاه نیرومند و بی رحم آشور، درگذشته بود.از طرفی، یک حکومت کلدانی جدید در بابل در حال شکل گیری بود و شاه آن، نبوپولسر، در صددگسترش مرزهای کشورش بود و موفق شده بود بخشهایی از مملکت عیلام را نیز تصرف کند.هوخشثره، تصمیم به برقراری یک توافق نامه برعلیه آشور با نبوپولسر گرفت.
تواناییهای او در منظم کردن ارتش و بستن توافق نامههای خارجی با دولتهای همسایه،قرار میدهد.مهمترین ماخذ تاریخی در این مورد است. در حقیقت برای نوشتن تاریخ سلسله ماد 
