نکته ها:* «فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ» از «نَبَذَ»، به معنای افکندن است. مراد از افکندنِ پیمان به طرف دشمن، این است که قبلاً به آنان اعلام و سپس پیمان را لغو کنید تا غافلگیر نشوند و شما هم ناجوانمردی نکرده باشید.* «عَلی سَواءٍ»، یا به معنای مقابله به مثل است، یعنی همان گونه که آنان در فکر توطئه و پیمان شکنی اند، شما هم پیمان را لغو کنید. یا به معنای رفتار عادلانه با دشمن است.* آیه در موردی است که شواهد وقرائنی بر توطئه و خیانت دشمن وجود دارد، که برای پیشگیری باید در لغو پیمان پیش دستی کرد.پیام ها:
۱-در مسائل مهم نظامی و اجتماعی، منتظر وقوع خیانت نباشید، بلکه باید با احتمال عقلایی نسبت به خیانت نیز اقدام کرد. وَ إِمّا تَخافَنَّ ... خِیانَهً۲-اسلام به قرارداد‌ها و معاهدات خود پایبند است و تا احتمال خیانتی نیست، وفا لازم است. وَ إِمّا تَخافَنَّ ... خِیانَهً فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ۳-تشخیص شواهد و قرائن خیانت و تصمیم بر باطل کردن قرارداد‌ها و بی اعتباری تعهّدات، از اختیارات رهبر جامعه اسلامی است. «فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ» (مخاطب شخص پیامبر است، نه امّت اسلامی)۴-پایبندی به معاهدات، تا زمانی است که احتمال توطئه نباشد، وگرنه اعلام انصراف می‌شود. «فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ»۵-اگر از خیانت دشمن نگران هستید، ناجوانمردی نکنید و لغو پیمان را اعلام کنید. «فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ»۶-با دشمن هم عدل وانصاف داشته باشید. «عَلی سَواءٍ»، یعنی بالعدل.۷-لغو قرار داد از روی مقابله به مثل، عادلانه است. «عَلی سَواءٍ»۸-خیانت از هرکه باشد حرام و زشت است، چه کافر و چه مسلمان. «إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الْخائِنِینَ»۹-جنگ، با کسانی که سابقه‌ی پیمان داشته ایم، خیانت است. فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ ... إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الْخائِنِینَ۱۰-از سنّت‌های الهی نمی‌توان پیشی گرفت. وَ لا یَحْسَبَنَّ ... سَبَقُوا۱۱-چنان ابتکار عمل را به دست گیرید که کفار خیال نکنند بر شما پیشی گرفته اند. «لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَبَقُوا»۱۲-کافران، با خیانت به جایی نمی‌رسند. «لا یُعْجِزُونَ»وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّهٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللّهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ یَعْلَمُهُمْ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ «۶۰»
و برای (آمادگی مقابله با) دشمنان، هرچه می‌توانید از نیرو و از اسبان سواری فراهم کنید تا دشمن خدا و دشمن خودتان و نیز (دشمنانی) غیر از اینان را که شما آنان را نمی‌شناسید، ولی خداوند آن‌ها را می‌شناسد، به وسیله آن بترسانید، و در راه خدا (و تقویت بنیه‌ی دفاعی اسلام) هرچه انفاق کنید، پاداش کامل آن به شما می‌رسد و به شما ستم نخواهد شد.نکته ها:* این آیه دستور آماده باش همه جانبه‌ی مسلمانان در برابر دشمنان و تهیه هر نوع سلاح، امکانات، وسایل و شیوه‌های تبلیغی حتّی شعار و سرود را می‌دهد که رعایت این دستورات، سبب هراس کفّار از نیروی رزمی مسلمانان می‌شود.* پیامبر صلی الله علیه و آله وقتی با خبر شد که در یمن اسلحه‌ی جدیدی ساخته شده، شخصی را برای تهیه‌ی آن به یمن فرستاد. از آن حضرت نقل شده که با یک تیر، سه نفر به بهشت می‌روند:«سازنده‌ی آن، آماده کننده و تیرانداز».* در اسلام، مسابقات تیراندازی و اسب سواری و برد و باخت در آن‌ها جایز شمرده شده تا آمادگی رزمی ایجاد شود.* ضمیر «لَهُمْ»، به کفّار و کسانی که در آیه‌ی قبل مطرح بودند و بیم خیانتشان می‌رفت، برمی گردد. یعنی در برابر دشمن که همواره احتمال خیانت او حتّی در صورت عهد و پیمان می‌رود، آماده باشید.پیام ها:۱-مسلمانان باید آمادگی رزمی کامل، از نظر تجهیزات، نفرات و... داشته باشند و آماده‌ی مقابله با خیانت و حمله دشمن باشند. «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ»۲-هدف از آمادگی نظامی، حفظ مکتب و وطن مسلمانان است، نه غارت و استعمار و. وَ أَعِدُّوا لَهُمْ ...۳-دولت باید حدّاکثر توان خود را برای تأمین بودجه دفاع از نظام اسلامی و ترساندن دشمنان خدا اختصاص دهد. «مَا اسْتَطَعْتُمْ»۴-تمام مسلمانان باید آماده‌ی رویارویی با توطئه‌های دشمن باشند و دوره‌های رزمی را دیده باشند. [۱۳۹]«مَا اسْتَطَعْتُمْ»۵-همه جا گفتگو و مذاکره کارساز و کافی نیست، گاهی هم باید توان و قدرت به میدان آید. «مِنْ قُوَّهٍ»۶-در هر زمان، پیشرفته‌ترین امکانات رزمی را برای دفاع آماده کنید و از هیچ چیز فروگذار نکنید، چه قدرت سیاسی و نظامی، چه امکانات تبلیغی و تدارکاتی. «مِنْ قُوَّهٍ»۷-ایجاد رعب در دل دشمن با هر وسیله‌ای حتّی با ظاهرسازی لازم است. «مِنْ قُوَّهٍ» در حدیث آمده است:با خضاب کردن موی صورت، دشمن را بترسانید، تا نگویند ارتش اسلام پیر است۸-برای ارعاب و ترساندن دشمنان، آموزش نظامی برای زنان هم لازم است.مِنْ قُوَّهٍ ... تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللّهِ۹-به امکانات امروز قانع نباشید و تجهیزات نظامی و دفاعی را تا مرز تهدید دشمنان گسترش دهید. مِنْ قُوَّهٍ ... تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللّهِ۱۰-وحدت و یکپارچگی هم نوعی قدرت است، چون با تفرقه، نمی‌توان دشمن را ترساند. مِنْ قُوَّهٍ ... تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللّهِ۱۱-در اسلام، همه‌ی مسلمانان سربازند و بسیج مردمی ضروری است. أَعِدُّوا، تُرْهِبُونَ، تُنْفِقُوا و...۱۲-اسب‌های جنگی، آن روز و ابزار نظامی امروز، باید به حال آماده باش نگهداری و تغذیه شود. «رِباطِ الْخَیْلِ»۱۳-هم آمادگی نیرو‌ها لازم است، هم تجهیزات. «مِنْ قُوَّهٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ»۱۴-اسلام، باید نظام و حکومت داشته باشد، چون بدون آن، دشمنان هراسی ندارند. «تُرْهِبُونَ بِهِ»۱۵-باید بُنیه دفاعی مسلمانان در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی، عقیدتی و... چنان قوی باشد که دشمن از هر جهت بترسد و توطئه هایش خنثی شود. («تُرْهِبُونَ بِهِ»، به طور مطلق بیان شده است)۱۶-هم ارزش‌های الهی باید حفظ شود و هم حقوق انسانی. «عَدُوَّ اللّهِ وَ عَدُوَّکُمْ»۱۷-در اسلام، مکتب و کرامت انسانی مطرح است، نه اغراض شخصی، نژادی و قومی. «عَدُوَّ اللّهِ وَ عَدُوَّکُمْ»۱۸-همه‌ی دشمنان، شناخته شده نیستند. «لا تَعْلَمُونَهُمُ» شاید مراد منافقان باشند، چون همین تعبیر درباره‌ی آنان هم آمده است. «لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ»۱۹-تنها برای دشمنان شناخته شده برنامه ریزی نکنید، بلکه پیش بینی لازم حتّی برای دشمنان ناشناخته‌ی حال و آینده هم داشته باشید. «لا تَعْلَمُونَهُمُ»۲۰-تأمین قدرت دفاعی، بودجه لازم دارد، موعظه و شعار کافی نیست. «تُنْفِقُوا»۲۱-مردم باید در بودجه‌ی جنگ و تأمین جبهه، مشارکت کنند و این تنها مخصوص زمان جنگ نیست. وَ ما تُنْفِقُوا ... (آیه مطلق است و می‌رساند که مسلمانان باید همواره برای آمادگی، پول خرج کنند.)۲۲-اسلحه و نفرات کافی نیست، پشتیبانی‌های مالی هم لازم است. «وَ ما تُنْفِقُوا»۲۳-کمک به جبهه، از هر راهی؛ مالی، جانی، آبرو، اطلاعات، قلم و... لازم است.«مِنْ شَیْءٍ»۲۴-هرگونه تلاش وانفاق وبکارگیری امکانات برای تقویت بنیه نظامی حکومت اسلامی، از مصادیق انفاق در راه خداست. «وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللّهِ»۲۵-به شرطی خیر و برکت انفاق به شما برمی گردد که در راه خدا باشد، نه از روی ریا، سُمعه، خودنمایی و روابط و ملاحظات. «فِی سَبِیلِ اللّهِ»۲۶-کمک‌های مالی، سبب قدرت امّت می‌شود و نتیجه‌ی آن به خود مردم و وضع اقتصادی جامعه و عزّت مسلمانان برمی گردد. «یُوَفَّ إِلَیْکُمْ»۲۷-تضییع حقوق دیگران و پرداخت نکردن مزد و پاداش کار‌ها به طور کامل، ظلم است. «یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ»
کاربر برتر مـاه
