نقش زعفران در کنترل سرطان
گیاه زعفران در طب اسلامی جایگاه مهمی دارد و از خواص درمانی بسیاری نیز برخوردار است. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که زعفران می‌تواند در کنترل سرطان نقش ویژه‌ای داشته باشد.
مریم عامری خواه؛ دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه، دکتر آریو موحدی؛ دکترای تخصصی تغذیه بالینی
قرن‌هاست است که شنیدن نام بیماریی دلهره‌آور موجب سلب آسایش خاطر از کانون خانواده‌ها گشته و غمی بزرگ را بر دل و جان بیمار و اطرافیانش می‌نشاند.
سرطان، بیماری دیرآشنایی که آرزوی همه دوری از آن است. باوجود گذر قرن‌ها از آشنایی این بیماری، همچنان علت اصلی ایجاد این بیماری در مه سنگینی از نادانسته‌های بشری قرار داشته و راهکار قطعی درمان آن به یکی از آمال و آرزوهای پزشکان و محققان و جامعه بشری تبدیل شده است.
آنچه تا کنون مورد تایید همگان می‌باشد این است که سرطان در اثر تکثیر نابجای سلولی و عدم سیکل طبیعی مرگ سلولی یا کنترل آن توسط سلول‌های ایمنی بدن به دلایل مختلف ایجاد می‌گردد.
سرطان می‌تواند طیف وسیعی از سلول‌های بدن را درگیر نماید که بطور کلی اغلب به سه دسته عمده تقسیم می‌شود.
1- کارسینوم: سرطان‌هایی که از سلول‌های سازنده پوست و یا لایه‌های داخلی اعضا و یا سازنده‌های غدد منشأ می‌گیرد از جمله سرطان پوست، ریه، سینه
2- سارکوم: سرطان‌ه
ایی که از بافت همبند منشأ می‌گیرد هم چون سرطان استخوان
3- لوسمی و لنفوم: سرطان‌هایی که از سلول‌های تشکیل دهنده خون و سلول‌های ایمنی نشات می‌گیرد.
همچنین از میان انواع گوناگون سرطان، سرطان‌های کبد، ریه، معده، به عنوان مرگبارترین‌ها شناخته شده‌اند هم چنین یکی از علل اصلی مرگ و میر در ایالات متحده است و حدود 8 میلیون مرگ در سال در سراسر جهان در پی دارد.
در ایران سرطان‌های در کنار سرطان‌های سینه، پروستات و ریه، سرطان کولورکتال نیز رایجترین موارد بوده که متاسفانه روند رو به رشدی نیز دارد.
از درمان‌های رایج، استفاده از پرتو درمانی، شیمی درمانی و پیوند مغز استخوان را می‌توان نام برد.
استفاده از درمان‌های رایج هم چون شیمی درمانی با عوارض بسیار باعث شده است که انسان به دنبال درمان‌هایی طبیعی و بدون عوارض یا با حداقل عوارض، باشد.
از این رو شاید بتوان با انجام تحقیقات دقیق در حوزه‌های علوم غذایی و طب سنتی، راه حلی مناسب برای این بیماران بیان کرد.
اگرچه راه‌های متعددی در برخورد با سرطان پیشنهاد شده است و در سراسر دنیا در حال استفاده می‌باشند لیکن در بین توصیه‌های درمانی حاضر یکی از مقبول‌ترین موارد به دلیل عدم عوارض جانبی شیمی‌درمانی یا ریسک جراحی در بیماران مسن به دلیل عدم تحمل بدنی فرد برای جراحی، استفاده از طب مکمل می‌باشد که در این میان گیاه‌درمانی جایگاهی خاص برای قاطبه مردم دارا می‌باشد.
در طی سالیان متمادی گیاهان بسیاری کاندید مبارزه با سرطان معرفی شده‌اند که گاه موفق و گاه ناموفق بوده‌اند که در این میان زعفران به عنوان یک گیاه و ادویه خاص مورد توجه بسیاری از تحقیقات قرار گرفته است.
زعفران گیاهی نیمه گرمسیری است که در نقاطی با زمستان‌های ملایم و تابستان‌های گرم و خشک به طور مناسب رشد می‌کند.
این گیاه رنگی به علت طعم، عطر و رنگ خوب، کاربردهای فراوانی در حوزه‌های غذایی، شیمیایی و حتی دارویی دارد و از گران‌ترین ادویه‌های جهان به شمار می‌رود و قرن‌هاست که در طب سنتی از آن استفاده می‌شود.
این گیاه نه تنها در طب اسلامی جایگاه ویژه داشته و در کلام اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام جهت درمان و استفاده توصیه شده است. بلکه قدمتی طولانی در ایران زمین بعنوان خاستگاه اصلی این گیاه دارد.
در طب چینی با نام Fan Hong Hua استفاده می‌شود و تاریخچه‌ای 3000 ساله دارد. در حال حاضر کلاله خشک گیاه زعفران به عنوان یک درمان گیاهی برای بیماری‌های مختلف توسط فرهنگ‌های عربی، هندی و چینی استفاده می‌شود.
در کنار موارد فوق مغرب زمین نیز خواص درمانی گیاه فوق را مد نظر داشته‌اند. در زمان جالینوس و بقراط، این گیاه برای مقابله با سرماخوردگی، سرفه، بی‌خوابی و حتی بیماری‌های قلبی به کار می‌رفت اما امروزه یافته‌های علمی قوی‌تری نشان می‌دهد که زعفران می‌تواند در پیشگیری از اشکال تهاجمی و کشنده سرطان موءثرباشد.
یافته‌های علمی اخیر نشان می‌دهد که زعفران و مشتقات آن فعالیت ویژه‌ای در کنترل سرطان‌های ریه، پستان و پانکراس داشته‌اند.
تا به امروز مکانیسم دقیق زعفران مبنی بر عدم پیشرفت سرطان، مشخص نشده است اما به نظر می‌رسد ضمن سرکوب رشد سلول‌های نئوپلاستیک داشته اما مانعی بر رشد سلول‌های سالم نمی‌باشد.
کلاله زعفران حاوی 150 ماده شیمیایی است که از میان آن‌ها می‌توان به کاروتنوئیدهای موجود در آن مثل کروستین اشاره کرد که به عنوان عامل ضد سرطان شناخته شده است.
کروسین نیز کارو تنوئید دیگری می‌باشد که مسئول رنگ زرد زعفران است و با عملکردی 4 گانه سلول‌های سرطانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد:
کاربر برتر مـاه
