وَ الَّذِینَ کَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ إِلاّ تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَهٌ فِی الْأَرْضِ وَ فَسادٌ کَبِیرٌ «۷۳»
و کسانی که کفر ورزیدند، یاران یکدیگرند، (پس شما با آنان هم پیمان نشوید) اگر شما (هم میان خود، همبستگی) نداشته باشید، فتنه و فساد بزرگی در زمین واقع خواهد شد.نکته ها:* در معنای «إِلاّ تَفْعَلُوهُ»، سه احتمال بیان شده است:الف:اگر طبق دستور خداوند مبنی بر رابطه ولایت میان مؤمنان عمل نکنید و با کفّار پیوند داشته باشید، فساد بزرگی خواهد بود، چون آنان متّحدند و شما متفرّق.ب:اگر نسبت به مسلمانانِ در فشار بی اعتنایی کنید، ممکن است آنان قتل عام شده، یا از اسلام برگردند.ج:اگر قرارداد‌های بین المللی با کفّار را رعایت نکنید و از تعدادی مسلمان حمایت کنید، همه‌ی کفّار علیه شما بسیج خواهند شد و فسادی بزرگ پیش خواهد آمد.پیام ها:۱-وقتی کفّار یار یکدیگرند، «وَ الَّذِینَ کَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ» اگر مسلمانان همیاری نداشته باشند، گرفتار فتنه و فساد خواهند شد. «إِلاّ تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَهٌ»۲-پذیرفتن ولایت و سلطه‌ی کافران، فساد و فتنه‌ای بزرگ در زمین است. «إِلاّ تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَهٌ»۳-اگر میان شما مسلمانان، پیوند محکم ولایت نباشد، کفّار متّحد شده شما را نابود می‌کنند. «إِلاّ تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَهٌ»وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ الَّذِینَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَهٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ «۷۴»
و کسانی که ایمان آورده و هجرت کردند و در راه خدا جهاد نمودند و کسانی که پناه دادند و یاری کردند، همانان مؤمنان واقعی اند. برای آنان آمرزش و روزی شایسته و کریمانه‌ای است.پیام ها:۱-ایمان، بر عمل مقدّم است. «آمَنُوا وَ هاجَرُوا»۲-ارزش کارها، آنگاه است که آن‌ها رنگ خدایی و انگیزه‌ی الهی داشته باشد. «فِی سَبِیلِ اللّهِ»۳-ایمان واقعی، در هجرت، جهاد، پناه دادن و یاری رساندن مسلمانان مجاهد، بروز میکند. «وَ الَّذِینَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا»۴-حتّی مؤمنان حقیقی هم، از خطا و گناه بیمه نیستند و به مغفرت الهی نیاز دارند. «الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَهٌ»۵-هجرت و جهاد، عامل بخشایش و نزول رزق ویژه‌ی الهی است. آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا ... لَهُمْ مَغْفِرَهٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ۶-اگر به خاطر هجرت و جهاد از رزق اندک بگذرید، به رزق کریم و شایسته‌ی الهی می‌رسید. آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا ... لَهُمْ مَغْفِرَهٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ۷-انسان همیشه مسئول است؛ گاهی به صورت جهاد، گاهی هجرت، گاهی پناه دادن به مهاجران و گاهی پشتیبانی از رزمندگان. (تمام آیه)وَ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْ بَعْدُ وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا مَعَکُمْ فَأُولئِکَ مِنْکُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ «۷۵»
و کسانی که بعداً ایمان آورده و همراه شما هجرت و جهاد کردند، آنان از شمایند؛ و در قانون الهی، خویشاوندان نسبت به یکدیگر اولویّت دارند.همانا خداوند به هر چیزی بسیار داناست.
