نفس شما فقط وقتي وجود دارد كه در خلاف مسير شنا كند. اگر در مسير رودخانه باشي، نفس را ياراي بودن نخواهد بود. نفس تو فقط وقتي ميتواند وجود داشته باشد كه بجنگد، وقتي كه نه بگويد! اگر آري بگويد، هميشه آري بگويد، نميتواند وجود داشته باشد. دليل اصلي نه گفتن به همهچيز، نفس است.
به روشهاي خودت نگاه كن! ببين چگونه رفتار ميكني و چطور واكنش نشان ميدهي، ببين چگونه بيدرنگ، نه ميگويي و آري گفتن را اينچنين دشوار ميپنداري. اينها از اينروست كه، تو همچون يك نفس وجود داري. با آري هويت تو گم ميشود؛ قطرهاي در اقيانوس ميشوي.
آري در خود، نفس ندارد، به همين سبب آري گفتن اينچنين دشوار است؛ بسيار دشوار.
آيا حرفهايم را درك ميكني؟ اگر در خلاف مسير بروي، احساس ميكني كه تو هستي. اما اگر فقط خودت را آزاد نگه داري و با رودخانه شناور باشي و بگذاري تا هر جايي كه رفت تو را ببرد، احساس نميكني وجود داري. آنوقت بخشي از رودخانه شدهاي. اين نفس كه تو را به جزيرهاي به نام من بدل كرده است، محيط اطرافت را منفي ميسازد. اين نفس، امواج منفي توليد مزندگي ناشناخته است، پيشبيني ناپذير. ذهن شما بسيار محدود و مايل است در دنياي شناخته، ملموس و پيشبيني شده زندگي كند. ذهن، هميشه از ناشناختهها وحشت دارد، چرا كه خودش از شناختهها تشكيل شده است؛ هر آنچه تاكنون شناختهاي، تجربه كردهاي، آموختهاي.
ذهن، همواره از ناشناخته هراسان است. ناشناخته، آن را مختل ميكند. پس ذهن براي ناشناخته بسته است. ذهن در شيارهاي آشناي خودش زندگي ميكند؛ در يك الگوي مشخص و شناخته شده. به چرخش و چرخش ادامه ميدهد، درست مانند صفحه گرامافون، ذهن از رفتن بهسوي ناشناخته وحشت دارد.
زندگي هميشه در ناشناختهها حركت ميكند، و تو ميترسي. تو مايلي كه زندگي مطابق ذهن تو حركت كند، براساس شناختهها، ولي زندگي نميتواند از تو پيروي كند. زندگي، هميشه رو به سوي ناشناختهها دارد. به همين سبب كه ما از زندگي وحشت داريم و هر وقت فرصتي پيدا كنيم، ميكوشيم زندگي را بكشيم و تثبيت كنيم.
زندگي يك سيلان است. ما ميخواهيم آن را ساكن كنيم، زيرا وقتي چيزي را ساكن ميكني؛ ميتواني پيشبينياش كني.
اگر كسي را دوست داشته باشم، ذهنم بيدرنگ فعال ميشود كه چگونه با آن شخص ازدواج كنم، زيرا ازدواج چيزها را تثبيت ميكند. عشق يك سيلان است، عشق را نميتوان پيشبيني كرد. هيچ كس نميداند عشق به كجا رهنمون خواهد شد، ميتواند به همه جا برود.
عشق، با رودخانه جاري است و تو نميداني كه جريان به كجا خواهد رسيد. شايد روز ديگر، لحظهاي ديگر وجود نداشته باشد.
يكند.تو نميتواني به لحظه بعد مطمئن باشي، ولي ذهن خواهان قاطعيت است. ذهن، با عشق مخالف است و خواهان ازدواج. حالا تو چيزها را تثبيت كردهاي و سيلان، شكسته شده است. حالا ديگر آبي جاري نيست، به يخ تبديل شده. حالا تو مالك چيز مردهاي هستي كه ميتواني آن را پيشبيني كني. تنها چيزهاي مرده قابل پيشبيني هستند. يك چيز، هر چه بيشتر زنده باشد، بيشتر غيرقابل پيشبيني ميگردد. هيچكس آگاه نيست كه زندگي به كجا خواهد انجاميد. پس ما خواهان زندگي نيستيم، ما چيزهاي مرده را ميخواهيم. به همين سبب به مالكيت اشيا ادامه ميدهيم. زندگي كردن با يك شخص دشوار است، اما زندگي با اشيا راحت است. پس ما مدام اشيا را به مالكيت خود درميآوريم. زندگي با يك انسان بس دشوار است و اگر با شخصي زندگي كنيم، ميكوشيم از او نيز يك شيء بسازيم، نميتوانيم اجازه بدهيم او يك شخص بماند. زن و شوهر يك شيء هستند. اينها شخص نيستند، چيزهايي تثبيت شدهاند. وقتي شوهر به خانه ميآيد، ميداند كه زنش در خانه منتظر است. او ميداند، ميتواند پيشبيني كند. اگر احساس عاشقانه داشته باشد، ميتواند عشقبازي كند، همسرش در دسترس است؛ زن يك شيء شده است. زن نميتواند بگويد: «نه، من امروز حال عشقبازي ندارم.» زنها نبايد چنين چيزهايي بگويند «حالش را ندارم!» آنان نبايد حال داشته باشند. آنها منزلهايي تثبيتشده هستند. به منزلها ميتواني تكيه كني، ولي به زندگي نميتوان تكيه كرد. بنابراين، ما اشخاص را به اشيا مبدل ميكنيم.در زندگي، در هستي، يك دوگانگي اساسي وجود دارد. هستي با طريق دوگانگي پايدار است، ولي ذهن ميخواهد بخشي را برگزيند و بخشي را انكار كند، مثلاً تو ميخواهي خوشبخت باشي، طالب لذت هستي، رنج نميخواهي، ولي رنج بخشي از لذت است، جنبه ديگر آن است. سكه يكي است؛ يك رويش لذت است و روي ديگرش رنج.
تو طالب لذتي، ولي نميداني هر چه بيشتر لذت طلب كني، رنج بيشتري خواهي برد و هر چه نسبت به لذت حساستر شوي، نسبت به رنج نيز حساستر ميشوي.
پس كسي كه خواهان لذت است، بايد رنج آن را نيز بپذيرد، درست مانند قلهها و درهها. اوجها و قلهها را ميخواهيد، ولي درهها را نه! پس درهها كجا بروند؟ و بدون درهها، قلهها چگونه ميتوانند وجود داشته باشند؟ اگر عاشق قلهها هستي، آن درهها را نيز دوست بدار. آنها نيز بخشي از تقديرند.
ذهن تنها خواهان يك چيز است و ديگري را انكار ميكند. ذهن ميگويد: زندگي خوب است، مرگ بد است. ولي مرگ فقط يك بخش است ـ بخش دره ـ و زندگي، بخش ديگر است ـ بخش قله ـ زندگي بدون مرگ نميتواند وجود داشته باشد. زندگي بهسبب مرگ وجود دارد. اگر مرگ از بين برود، زندگي هم از بين خواهد رفت، ولي ذهن ميگويد، من فقط زندگي را ميخواهم، مرگ را نميخواهم و آنوقت ذهن، در دنياي رؤياهايي زندگي ميكند كه در هيچ جا وجود ندارد، زيرا در زندگي همه چيز به قطب ديگر بستگي دارد. اگر طالب قطب ديگر نيستي، جنگي برپا خواهد شد. كسي كه اين را درك كند، هر دو را ميپذيرد. او مرگ را، نه مخالف با زندگي، بلكه بخشي از آن ميداند و ميپذيرد. او شب را همچون بخش درهاي روز ميپذيرد. تو يك لحظه مسرور هستي و لحظه بعد غمگين. تو نميخواهي لحظه بعد را كه بخش درهاي است بپذيري و هر چه اوج سرور بيشتر باشد، دره نيز عميقتر خواهد بود، زيرا فقط درههاي عميق ميتوانند قلههاي بلند بسازند. پس هر چه بالاتر بروي، پايينتر سقوط خواهي كرد.
![]()